Reklama

Turystyka

„Miejsce nieba” koło Gorzowa

Podążając po ziemiach naszej diecezji śladami cystersów, trafiłem na... centrum konferencyjno-szkoleniowe nawiązujące w swej nazwie do zakonników. Ma się ono znajdować na miejscu dawnego opactwa cysterskiego w Mironicach. Przyznaję – coś czytałem na temat tego miejsca, ale nie myślałem, że zostały po opactwie jakieś materialne ślady. Przez ponad 200 lat modlili się tu szarzy mnisi

Niedziela zielonogórsko-gorzowska 45/2014, str. 4-5

[ TEMATY ]

zakon

zabytki

Ewoj/wikimedia.org

Krużganek klasztoru cysterskiego w Bierzwniku

Krużganek klasztoru cysterskiego w Bierzwniku

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Mironice leżą na terenie gminy Kłodawa, w bliskim sąsiedztwie Gorzowa. Przez ponad dwa stulecia było to najbliżej Gorzowa położone opactwo cysterskie. Jak się dowiedziałem później, nic z zabudowań klasztornych nie przetrwało do naszych czasów poza reliktami ukrytymi w ziemi. Prowadzone badania archeologiczne pozwoliły ustalić położenie niektórych budynków.

Ale od początku

Opactwo w Mironicach, podobnie jak leżące za Dobiegniewem opactwo w Bierzwniku, zostało założone na ziemiach książąt wielkopolskich zajętych w połowie XIII wieku przez margrabiów brandenburskich z dynastii askańskiej. Klasztor w Mironicach ufundował margrabia brandenburski Albrecht III, żyjący w latach ok. 1250 – 1300. Był synem Ottona III Pobożnego oraz Bożeny, córki Wacława I, króla Czech. Odznaczał się szczególną pobożnością. Więzy rodzinne łączyły go z księciem szczecińskim Ottonem I, który był wielkim dobroczyńcą klasztoru w Kołbaczu. Gdy w 1298 r. Albrecht III ufundował kolegiatę pw. Świętych Piotra i Pawła w Myśliborzu, nadał jej rozległe ziemie pomiędzy Gorzowem a Barlinkiem. Tam właśnie dobra kolegiackie stykały się z ziemiami utworzonego później klasztoru w Mironicach.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Początki mironickiego klasztoru sięgają 22 maja 1300 r. Tego dnia Albrecht III, przebywając w Kłodawie, nadał opatowi Dytmarowi z Kołbacza wieś Kłodawę oraz dwór Creuesdorp celem założenia nowego opactwa pod nazwą „Miejsce Nieba”.

W przywileju fundacyjnym Albrecht nadawał jeszcze inne dobra. Były to wioski: Santocko, Chwalęcice, Małyszyn, Chróścik, Racław, Wysoka, Lubno, Tarnów, Baczyna, Stanowice, Witnica, Pyrzany, Jenin, Łupowo oraz liczne jeziora. Te nadania nie są jednak do końca pewne. Znawcy dziejów tych ziem do dziś zastanawiają się zarówno nad wielkością tego przywileju, jak i nad jego rzeczywistym zaistnieniem. Sam Albrecht zmarł kilka miesięcy po wystawieniu przywileju, a jego następca nie uczynił zbyt wiele, by zapisy fundacyjne przekłuć na fakty. Wiele z tych wiosek i jezior dzierżawili w późniejszym okresie nowomarchijscy rycerze. Wiemy, że samo opactwo co najmniej do 1311 r. nie powstało, choć sami mnisi przebywali na terenie Mironic we dworze. Tworzenie opactwa także zostało przerwane przez najazd polski z 1326 r. Istniejące wówczas budynki zostały zniszczone. Gdy cesarz Karol IV Luksemburg w 1355 r. potwierdzał w Pradze dobra nadane cystersom z Kołbacza, to klasztor nadal nie był wymurowany. Zaś z wiadomości z 1368 r. wiemy, że klasztor był w budowie. Dziś przyjmuje się powszechnie, że klasztor w Mironicach powstał ok. 1370 r.

Reklama

Z krótkich dziejów

Gdy już opactwo otrzymało solidne fundamenty w postaci budynków klasztornych, przystąpiono do intensywnego zagospodarowywania lasów i bagien. Cystersi z Mironic otrzymywali także dalsze nadania w postaci bagien i nieużytków.

Sam konwent musiał dużo ucierpieć podczas licznych rozbojów, jakie przeżywała Nowa Marchia pod rządami Luksemburgów (1373 – 1402). Cystersi z Mironic zwrócili się o pomoc do papieża Bonifacego IX, a ten polecił zająć się sprawą prepozytowi kolegiaty mariackiej w Szczecinie.

W latach 1402-54 władanie Nową Marchią przejęli zakonnicy-rycerze z Zakonu Szpitala Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego, czyli… Krzyżacy. Początkowo nie było większych problemów pomiędzy cystersami z Mironic a Krzyżakami, którzy władali państwem. Klasztor ucierpiał zrazu od najazdu wojsk wielkopolskich oraz husyckich w 1433 r. Wiemy, że wioski należące do cystersów zostały splądrowane.

Ostatnie lata panowania krzyżackiego w Nowej Marchii przyniosły pogorszenie relacji cystersów z Mironic z władcami państwa. Choć nie znamy do końca natury tych wydarzeń, wiemy, że był rozważany pomysł likwidacji opactwa i przeniesienia go do Prus. Sam pomysł nie był nowy, gdyż już po bitwie pod Grunwaldem rozważano możliwość przeniesienia opactwa mironickiego do Królewca.

Reklama

Gdy w 1454 r. Nowa Marchia przeszła pod panowanie elektorów brandenburskich, klasztor zaczął chylić się ku upadkowi. Opat mironicki nie odgrywał większej roli w życiu kraju. Więcej do powiedzenia w sprawach duchowieństwa nad Dolną Wartą i Notecią mieli prepozyt z Myśliborza oraz opat z Bierzwnika.

Sam klasztor dodatkowo ucierpiał jeszcze w 1470 r., gdy Pomorzanie splądrowali go podczas walk elektorów o sukcesję po ostatnim księciu szczecińskim.

W 1515 r. klasztor mironicki został zwizytowany przez opata z Kołbacza Walentyna. Ten stwierdził w klasztorze upadek życia zakonnego. Kurczyły się także dobra klasztorne, podkopując fundamenty ekonomiczne istnienia opactwa.

Gdy na teren Nowej Marchii dotarł luteranizm, klasztor mironicki nie reprezentował zbyt gorliwego życia zakonnego. Zmianom w kraju zaczął sprzyjać margrabia Jan Kostrzyński, który w 1539 r. przystąpił do reformowania Kościoła według zaleceń Marcina Lutra. Ostatni opat z Mironic Jan Kune 26 czerwca 1539 r. przekazał margrabiemu dobra klasztorne. Kune otrzymał za to odszkodowanie i urząd proboszcza luterańskiego w Baczynie z siedzibą w Chróściku. Nie wiadomo nic o mnichach. Zapewne rozproszyli się przy okazji tych zmian.

Jak ten klasztor wyglądał?

Nie znamy wyglądu zabudowań klasztornych. Być może tylko piwnica pod ziemnym nasypem pochodzi z czasów cysterskich, choć bardziej prawdopodobne jest to, że wzniesiono ją już w czasach po kasacji klasztoru. Ostatnia pamiątka po opactwie zniknęła w latach 60. XX wieku. Była to jedna ze ścian kościoła, która w połowie ubiegłego stulecia przestała istnieć. Bardzo niewiele możemy powiedzieć o prowadzonej przez cystersów działalności. Wraz z nadejściem reformacji doszło do kasacji klasztoru w 1539 r.

Z dóbr cysterskich utworzył margrabia Jan państwową domenę, którą w 1575 r. przekształcono w starostwo. Zabudowania klasztorne zamieniono na siedzibę zarządcy. W późniejszym okresie powstał tu także zameczek myśliwski elektorów brandenburskich. Samego wyglądu klasztoru jednak nie znamy. Od czasu kasacji opactwa kościół został zamieniony w budynek gospodarczy i tylko w prezbiterium sprawowano kult.

Reklama

Z późniejszych sztychów dowiadujemy się jedynie, jak wyglądały budynki z czasów, gdy były one już siedzibą folwarku władcy. Wielki pożar z 1872 r. zniszczył budynki. W jego następstwie ruiny kościoła i klasztoru rozebrano.

Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta w Gorzowie w latach 1999 – 2010 prowadziło badania wykopaliskowe, podczas których szukano pozostałości pochodzącego z drugiej połowy XIV wieku kościoła klasztornego. Odkrywane pozostałości powiedziały wiele o dziejach mironickiej świątyni. Nadal brakuje jednak wielu istotnych informacji.

Mironickie opactwo cystersów nie istniało zatem długo. Nie pozostały po nich imponujące zabytki. Jak wiele klasztorów na naszych ziemiach, również cystersi musieli zmierzyć się z nowymi prądami religijnymi Marcina Lutra. Połączenie nowej nauki z chęcią wzmocnienia władzy przez margrabiego Jana z Kostrzyna wyznaczyło kres działalności mnichów. Zostało po nich dobro duchowe. Liczne Msze św., śpiewane modlitwy i praca, którą wykonali dla utwierdzenia wiary na tych ziemiach. Zostało coś jeszcze. Wiele obszarów, które kiedyś w okolicach Gorzowa były bagnami i nieużytkami, zamienili na żyzne pola i łąki. Tyle po nich pozostało. No i miejsce po dawnym klasztorze. Takie niewielkie miejsce pod Gorzowem, gdzie Niebo miało swoje miejsce.

2014-11-06 07:51

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Inwestytura do Zakonu św. Jerzego

[ TEMATY ]

zakon

Ks. Paweł Kłys

W przededniu święta patrona Zakonu św. Jerzego Męczennika w łódzkiej archikatedrze odbył się obrzęd inwestytury zakonnej. Do zakonu zostało przyjętych czterech nowych członków. Uroczystej Mszy św. podczas,. której odbyła się ceremonia, przewodniczył abp senior Władysław Ziółek, opiekun duchowy zakonu. W koncelebrze uczestniczył także ks. inf. Ireneusz Skubiś, kawaler zakonu św. Jerzego.

W homilii arcybiskup senior zwrócił uwagę na świętość, która jest przeznaczona dla każdego z nas. - jesteśmy do niej powołani, tam gdzie każdy z nas sie znajduje - mówił. I za papieżem Franciszkiem podał definicję świętości: "życie pełne miłości, tej która upodabnia nas do Chrystusa". Wskazywał też za Ojcem Świętym, że w świętości nie chodzi o kopiowanie czyjejś postawy, ale rozpoznanie swojej drogi i wydobycie tego, co każdy z nas ma najlepsze. A zwracając się do członków zakonu św. Jerzego podkreślił: "wasza przynależność do zakonu domaga się potwierdzenia wyboru, że chcecie iść za Chrystusem, bo zrozumieliście, że tylko on ma słowa życia wiecznego. Że zrozumieliście, że w niełatwej rzeczywistości jesteście zobowiązani do głoszenia Chrystusa - mówił - przez czyny możecie być znakiem samego Boga i kroczyć właściwą dla każdego indywidualnie, drogą świętości -dodał abp Ziółek. Podkreślił także, że dzięki świadectwu dam i kawalerów możliwe jest dziś uświęcanie świata. Przed błogosławieństwem wielki mistrz zakonu Tadeusz Kaczor dokonał inwestytury. - wierzę, że są to ludzie szlachetni, honorowi, żyjący według zasad wiary chrześcijańskiej, wrażliwi na drugiego człowieka i świadomi swej służby - powiedział. Dwaj nowi kawalerowie i dwie damy złożyli przyrzeczenie wierności i tym samym wstąpili w szeregi zakonu.

CZYTAJ DALEJ

Abp Galbas do kapłanów: biskup nie jest dozorcą księdza, ani jego strażnikiem

2024-03-28 13:23

[ TEMATY ]

Abp Adrian Galbas

Episkopat News/Facebook

Biskup nie jest dozorcą księdza, ani jego strażnikiem. Jeśli ksiądz prowadzi podwójne życie, jakąkolwiek postać miałoby ono mieć, powinien to jak najszybciej przerwać - powiedział abp Adrian Galbas do kapłanów. Metropolita katowicki przewodniczył Mszy św. Krzyżma w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach. Podczas liturgii błogosławił oleje chorych i katechumenów oraz poświęca krzyżmo.

W homilii metropolita katowicki zatrzymał się nad znaczeniem namaszczenia, szczególnie namaszczenia krzyżmem, „najszlachetniejszym ze wszystkich dziś poświęcanych olejów, mieszaniną oliwy z oliwek i wonnych balsamów.” Jak zauważył, olej od zawsze, aż do naszych czasów wykorzystywany jest jako produkt spożywczy, kosmetyczny i liturgiczny. W starożytności był także zabezpieczeniem walczących. Namaszczali się nim sportowcy, stający do zapaśniczej walki. Śliski olej wtarty w ciało stanowił ochronę przed uchwytem przeciwnika.

CZYTAJ DALEJ

Kościoły z całej Polski biorą udział w tegorocznej edycji Nocy Konfesjonałów

2024-03-29 11:56

[ TEMATY ]

noc konfesjonałów

Karol Porwich/Niedziela

W Wielkim Tygodniu w 100 kościołach księża będą spowiadać do północy lub przez całą noc w ramach 14. edycji nocy konfesjonałów. Akcja ma umożliwić spowiedź wiernym, którzy z różnych powodów nie mogą w dzień przystąpić do sakramentu pokuty i pojednania.

Udział w akcji Noc Konfesjonałów polega na zorganizowaniu dodatkowej spowiedzi w Wielkim Tygodniu i zgłoszeniu udziału kościoła w serwisie nockonfesjonalow.pl - poinformował w komunikacie przekazanym w czwartek PAP koordynator akcji ks. Grzegorz Adamski.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję