Reklama

Kaplica na Górze Witosławskiej

Niedziela kielecka 28/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Choć dawno już minęły czasy, gdy szczyty gór budziły w ludziach lęk przed nieznanym, a lasy pełne były dzikiego zwierza i - jak przekazywała tradycja - złych mocy, do dziś wiele miejsc w świętokrzyskiej krainie nosi znamiona tamtych wierzeń, a ich przeszłość pozostaje spowita mgłą tajemnicy.
Bez wątpienia należy do nich Góra Witosławska - wysunięta na północ, boczna kulminacja masywu Szczytniaka w Paśmie Jeleniowskim. Podtrzymaniu tajemniczości tego miejsca sprzyja położenie i charakter grupy górskiej, do której należy Pasmo Jeleniowskie - najdalej na wschód wysunięty fragment łańcucha Gór Świętokrzyskich, w całości porośnięty przepastnymi lasami bukowymi, z którymi konkurować może chyba tylko prastara Puszcza Jodłowa w Łysogórach. Na dodatek przez Górę Witosławską nie wiedzie żaden znakowany szlak turystyczny, czyniąc ją mało znaną wśród miłośników pieszych wędrówek.
Jeśli jednak zapytać mieszkańców Witosławic lub Nagorzyc, wsi położonych u podnóży góry, to okaże się, że z dawien dawna wywierała ona znaczący wpływ na kulturę i tradycję tutejszej ludności. Najlepszym dowodem na to jest fakt istnienia pod jej szczytem kaplicy pw. Ducha Świętego, w której każdego roku odbywają się uroczystości zielonoświątkowe, gromadzące rzesze mieszkańców okolicznych miejscowości.
Jaka zatem była przeszłość tego miejsca?
Z powstaniem kaplicy na Górze Witosławskiej wiążą się liczne legendy i tradycyjne przekazy, niejednokrotnie zawierające ziarno prawdy historycznej.
Jedno z podań mówi, że budowlę wystawiono w miejscu, gdzie niegdyś istniał zamek Witosława - okrutnego władcy okolicznych ziem, który za najmniejsze nawet przewinienie skazywał swoich poddanych na śmierć. Jego jedyny syn, noszący to samo imię, zakochał się w córce leśniczego i po kryjomu wziął z nią ślub w wiejskim kościele. Kiedy młodzi wrócili na zamek, rozgniewany ojciec kazał wtrącić do lochów niechcianą synową. Zbyt wielka była jego pycha, by pozwolić na taki mezalians. Nie pomogły nawet błagania syna. Kiedy dziewczyna zmarła, serce młodego Witosława pękło z rozpaczy.
Ojciec opamiętał się poniewczasie. Chcąc odpokutować za wyrządzone zło, kazał zburzyć zamek i rozdać dobra służbie, sam zaś podjął życie pustelnicze w nędznej chacie. Po jego śmierci ludzie wybudowali tu kaplicę, zaś górę zaczęto nazywać Witosławską.
Wprawdzie to tylko legenda, ale można w niej znaleźć wiele zbieżności z losami niejakiego Wacława Jazłowieckiego, przypuszczalnego fundatora kaplicy. Był to okryty sławą wojenną wojewoda podolski, który zabił biskupa ormiańskiego, gdy ten upomniał go za złe traktowanie poddanych. Po zabójstwie, targany wyrzutami sumienia, porzucił swe rozległe dobra i osiadł w pustelni na Górze Witosławskiej. Działo się to rzekomo w połowie XVIII w. Jednak historycy zastrzegają, że postać wojewody jest na poły mityczna, gdyż w zachowanych przekazach, dotyczących rodu Jazłowieckich, notabene wymarłego bezpotomnie w XVII w., nie ma nikogo o takim imieniu...
To nie koniec tajemnic Góry Witosławskiej - nie mniej zawiły jest trop dorocznych uroczystości zielonoświątkowych w kaplicy pod szczytem.
Najbardziej prawdopodobna wydaje się teza o przeniesieniu tej tradycji z położonego nieopodal klasztoru benedyktynów na Świętym Krzyżu, gdzie aż do XV w. w dniu Zielonych Świąt odbywał się wielki jarmark, zlikwidowany w 1468 r. na mocy ukazu króla Kazimierza Jagiellończyka. Jednak niektórzy badacze sugerują, że zgromadzenia na Górze Witosławskiej mogą mieć dużo starszy rodowód, sięgający czasów przedchrześcijańskich, bądź pierwszych wieków po chrzcie Polski, kiedy wierzenia pogańskie ścierały się z nauką Kościoła. Tradycje te szczególnie długo utrzymywały się na terenach górzystych, gdzie wyniosłe szczyty, dominujące nad okolicą, budziły w ludziach zabobonny lęk.
Czy jednak na Górze Witosławskiej istniał prasłowiański ośrodek kultu? Odpowiedzi na to pytanie mogłyby dostarczyć wykopaliska archeologiczne. Niestety, po obiecującym początku - w 1988 r. w prezbiterium kaplicy odkopano fragment kamiennej budowli, którą zinterpretowano jako murek kultowy - badania zostały przerwane.
Kaplica na Górze Witosławskiej jest największym tego typu obiektem w Górach Świętokrzyskich. Posiada nawę i wyodrębnione prezbiterium z ołtarzem, w którym umieszczono obraz Matki Bożej Częstochowskiej. Drugi obraz, przedstawiający zesłanie Ducha Świętego, znajduje się nad tzw. łukiem tęczowym, oddzielającym prezbiterium od nawy. Wyposażenie kaplicy stanowią ponadto: dwa konfesjonały, ambona, ołtarzyk z obrazem św. Józefa, stacje Drogi Krzyżowej, drewniany chór w części zachodniej (przy wejściu), kamienna chrzcielnica i kilka drewnianych ławek.
Najłatwiej dotrzeć tu z Witosławic najpierw drogą wiodącą na przełęcz Karczmarka, następnie zaś obok przepięknej rzeźby Chrystusa upadającego pod krzyżem, stromo pod górę, na płaską polanę z kościółkiem. Doskonałą okazję do odwiedzenia Góry Witosławskiej mają turyści przemierzający Pasmo Jeleniowskie czerwonym szlakiem. Spacer ze wspomnianej już przełęczy Karczmarka (między górami Wesołówką i Szczytniakiem) do kaplicy i z powrotem nie powinien zająć więcej niż 40 min, a wizyta w tym urokliwym i nadal tajemniczym zakątku będzie wspaniałym duchowym dopełnieniem wrażeń z wędrówki.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Msza Krzyżma. W Chrystusie wzrastamy i przynosimy owoce

2024-03-28 13:30

Archikatedra lubelska

Kapłani są namaszczeni i posłani, aby głosić Chrystusa i dawać świadectwo Ewangelii słowem i życiem - powiedział abp Stanisław Budzik.

CZYTAJ DALEJ

Abp Galbas do kapłanów: biskup nie jest dozorcą księdza, ani jego strażnikiem

2024-03-28 13:23

[ TEMATY ]

Abp Adrian Galbas

Episkopat News/Facebook

Biskup nie jest dozorcą księdza, ani jego strażnikiem. Jeśli ksiądz prowadzi podwójne życie, jakąkolwiek postać miałoby ono mieć, powinien to jak najszybciej przerwać - powiedział abp Adrian Galbas do kapłanów. Metropolita katowicki przewodniczył Mszy św. Krzyżma w katedrze Chrystusa Króla w Katowicach. Podczas liturgii błogosławił oleje chorych i katechumenów oraz poświęca krzyżmo.

W homilii metropolita katowicki zatrzymał się nad znaczeniem namaszczenia, szczególnie namaszczenia krzyżmem, „najszlachetniejszym ze wszystkich dziś poświęcanych olejów, mieszaniną oliwy z oliwek i wonnych balsamów.” Jak zauważył, olej od zawsze, aż do naszych czasów wykorzystywany jest jako produkt spożywczy, kosmetyczny i liturgiczny. W starożytności był także zabezpieczeniem walczących. Namaszczali się nim sportowcy, stający do zapaśniczej walki. Śliski olej wtarty w ciało stanowił ochronę przed uchwytem przeciwnika.

CZYTAJ DALEJ

Abp Galbas: mnie nieraz trudno jest wierzyć w Boga

2024-03-29 07:59

[ TEMATY ]

Abp Adrian Galbas

flickr.com/episkopatnews

Bp Adrian Galbas

Bp Adrian Galbas

Mnie nieraz trudno jest wierzyć w Boga. Wiara bywa ciężka i męcząca, ale gdy słyszę o czyjejś śmierci, wówczas właśnie wiara jest pociechą - powiedział PAP metropolita katowicki abp Adrian Galbas.

W rozmowie z PAP metropolita katowicki abp Adrian Galbas wyjaśnił, że cierpienie samo w sobie nie jest człowiekowi potrzebne, ponieważ niszczy i degraduje. Jednak w momentach, gdy przeżywamy cierpienie, męka Chrystusa może być pociechą i wzmocnieniem.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję