"Dziękujemy Bogu za wielkiego Prymasa"

Już po raz dwudziesty w Bydgoszczy zorganizowano Tydzień Kultury Chrześcijańskiej. Choć rozpoczął się on już w piątek 9 listopada, to jednak oficjalna inauguracja nastąpiła w sobotę. Uroczystej Mszy św. z tej okazji w bydgoskiej farze-konkatedrze przewodniczył bp Bogdan Wojtuś. W homilii przypomniał on zgromadzonym postać Prymasa Tysiąclecia, kard. Stefana Wyszyńskiego, któremu w roku jego setnych urodzin Tydzień Kultury Chrześcijańskiej został w sposób szczególny poświęcony. "Dziękujemy dziś Bogu za tego wielkiego Prymasa i Polaka. ( ...) Rozważając jego naukę, pragniemy odczytać te przesłania, które on nam daje, z którymi mamy wejść w nowe tysiąclecie" - powiedział Ksiądz Biskup. Podkreślił szczególnie, że Prymas Tysiąclecia był przede wszystkim pasterzem i ojcem, a przy tym człowiekiem bardzo rozmodlonym, który wszystko postawił na Maryję i jej bezgranicznie zawierzył. Przypomniał, iż niedoścignionym wzorcem dla kard. Wyszyńskiego był Chrystus - Dobry Pasterz. Czerpiąc z tego wzoru, Ksiądz Prymas gotów był dla powierzonej sobie owczarni cierpieć, a nawet oddać swe życie. Inauguracyjną Mszę św. ubogacił śpiewem chór konkatedralny, który po jej zakończeniu dał ponadto krótki koncert.

Życie i nauki w książkach ujęte

W piątek 16 listopada w pomieszczeniach Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej otwarto wystawę książek autorstwa kard. Stefana Wyszyńskiego oraz pozycji jemu poświęconych. Trzon ekspozycji, zatytułowanej Słowo wiecznie żywe, stanowiły zbiory kazań, przemówień, rozważań i listów. Książki autorstwa Księdza Prymasa pogrupowane zostały tematycznie według kryteriów, jakie przyjmowano przy redagowaniu prezentowanych pozycji. Osobne miejsce znalazły więc: nauczanie społeczne, wątki maryjne i narodowo-patriotyczne. Wśród prezentowanych publikacji na uwagę zasługują z pewnością przedwojenne wydania prac ks. Wyszyńskiego traktujące o sprawach społecznych. Ciekawostką wystawy były także zagraniczne wydania książek Księdza Prymasa. Wśród opracowań biograficznych wyeksponowano między innymi pierwszą książkę o Prymasie Tysiąclecia wydaną w Stanach Zjednoczonych przez ks. prał. Zdzisława Peszkowskiego.

Łącznie na wystawie zaprezentowano ponad 70 woluminów, w większości z kolekcji mecenasa Stanisława Sobieszczańskiego, który udostępnił Bibliotece na czas wystawy część swego zbioru. Wśród książek znalazły się m.in. te dla niego najcenniejsze - z dedykacją wypisaną własnoręcznie przez Księdza Prymasa. Komisarz wystawy Lucyna Partyka na zakończenie broszurki opisującej ekspozycję przypomina słowa ks. Józefa Glempa zawarte we wstępie do książki o kard. Wyszyńskim pt. W sercu stolicy (Rzym 1972): "Dziedzictwo jego myśli niech nam przyświeca dziś i w przyszłości, bo nigdy nie ma czasów łatwych, ciągle przychodzą nowe wyzwania i trudności, a walka ze złem wciąż trwa...".

Człowiek i naród w nauczaniu Prymasa Tysiąclecia

Tradycją Tygodni Kultury Chrześcijańskiej w Bydgoszczy stały się sesje naukowe. W bieżącym roku sesja taka odbyła się w piątek 16 listopada w sali obrad bydgoskiego ratusza. Temat przewodni brzmiał: Człowiek i naród w nauczaniu kard. Stefana Wyszyńskiego. W sesji, której przewodniczył prof. Marian Grabowski, wzięło udział wielu znakomitych ludzi nauki. Otworzył ją wykład prof. Elżbiety Laskowskiej z Bydgoszczy, filologa, nt. Nadawca i odbiorca w tekstach Stefana kard. Wyszyńskiego. Prelegentka przeanalizowała blisko czterdzieści wypowiedzi Księdza Prymasa, zwłaszcza sposób zwracania się do słuchaczy i mówienia o sobie. Niezwykle ciekawy był wykład wygłoszony przez ks. prof. Andrzeja Zwolińskiego z Krakowa, autora wielu książek o tematyce społecznej, politycznej i religijnej, nt.: Działalność społeczna ks. Stefana Wyszyńskiego. Już na wstępie podkreślił, iż błędem jest myślenie, że szerszą działalność społeczną kard. Wyszyńskiemu umożliwiły dopiero piastowane wysokie stanowiska kościelne. Ksiądz Profesor przedstawił aktywność Prymasa Tysiąclecia z czasów, gdy był jeszcze wikariuszem we Włocławku. Przypomniał jego ofiarność wobec ludzi uciskanych, ubogich - przede wszystkim względem robotników, wśród których na początku lat 30. ubiegłego wieku, na skutek wielkiego światowego kryzysu, ok. 20% było pozbawionych pracy. Pierwszą część sesji zamknął wykład ks. prof. Jerzego Lewandowskiego z Warszawy na temat Kościół narodu w nauczeniu Stefana kard. Wyszyńskiego.

Jej druga część poświęcona była naukom Prymasa Tysiąclecia o sprawach państwa i dziedzictwa narodowego. Wykład na temat Państwo jako instrument w rozwoju narodu w nauczaniu Prymasa Tysiąclecia wygłosił ks. prof. Jan Krucina z Wrocławia. Prof. Adam Bezwiński z Bydgoszczy mówił natomiast o stosunku kard. Wyszyńskiego do totalitaryzmów społecznych. Prof. Marian Marek Drozdowski z Warszawy przedstawił temat: Stefan kard. Wyszyński w obronie dziedzictwa narodowego. Sesję zakończyła dyskusja, a krótkie słowo wieńczące wygłosił obecny na sesji abp. Henryk Muszyński.

Integralną częścią sesji naukowej było popołudniowe spotkanie w sali Biblioteki Wojewódzkiej i Miejskiej, które upłynęło pod znakiem wspomnień i świadectw o kard. Wyszyńskim. Jako pierwszy wystąpił prof. Romuald Kukułowicz z Warszawy, który bardzo blisko współpracował z Prymasem Tysiąclecia i zaliczał się do tych ludzi, których dzisiejszy Sługa Boży darzył najwyższym zaufaniem. Prof. Kukułowicz przedstawił przede wszystkim nowe fakty dotyczące "wydarzeń bydgoskich" 1981 r. i o stosunku do nich kard. Wyszyńskiego. Wiele spośród przedstawionych przez niego faktów było dotąd mało znanych, bądź też zupełnie nieznanych, co uczyniło ten wykład jeszcze ciekawszym. Red. Marian Romaniuk przybliżył zgromadzonym okoliczności i przyczyny aresztowania kard. Wyszyńskiego. Swoimi wspomnieniami o wielkim Prymasie podzielili się także: ks. Romuald Biniak, proboszcz bydgoskiej parafii pw. Świętych Polskich Braci Męczenników oraz ks. Bronisław Michalski, proboszcz z Trzemeszna. Na marginesie należy dodać, że wiele spośród wykładów wygłoszonych w ramach tegorocznej sesji naukowej było powtarzanych także w innych miejscach Bydgoszczy. Dzięki temu znacznie więcej ludzi mogło wzbogacić swą wiedzę.

Świadectwo Prymasa Tysiąclecia

Od 12 do 15 listopada oraz 17 listopada w sali wykładowej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej odbywały się spotkania w ramach Forum Pedagogów i Wychowawców. Przez pięć kolejnych wieczorów Aleksandra Poeplau przybliżała wszystkim chętnym zagadnienia związane z postacią i naukami Prymasa Tysiąclecia, które mogą być dziś inspiracją w pracy dla nauczycieli i wychowawców. Pierwszego dnia tematem wiodącym spotkania była odpowiedzialność za dzieło. Kolejne tematy to: Styl walki o wartości, Intuicja i dalekowzroczność męża stanu oraz Obecność i świadectwo Prymasa dzisiaj. Była to równocześnie kontynuacja Studium Formacji, które od lat A. Poeplau prowadzi w ramach Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej.

W sobotę 17 listopada gościem Forum był znany kaznodzieja dominikański i autor wielu książek - o. Jacek Salij OP. Wygłosił on wykład na temat: Jakiego człowieka chcemy wychować? W swym wywodzie przedstawił trzy tendencje pedagogiczne obecne w Europie: kolektywizm, z którym mamy do czynienia wówczas, gdy jednostka jest podporządkowana wspólnocie, indywidualizm, czyli jednostka będąca ważniejsza niż wspólnota, czy też będąca w jakimś konflikcie ze wspólnotą (postawa egoistyczna), oraz personalizm. O. Salij podkreślił, że spośród tych trzech właśnie ostatnia jest najgłębsza i najbliższa duchowi chrześcijaństwa, gdyż jest to trzecia droga. Personalizm określa bowiem, że osoba, ludzka jest niebywale ważna, ale wspólnota, w której każdy z nas się rodzi i żyje, jest równie ważna. Odpowiadając na pytanie: Jakiego człowieka chcemy wychowywać?, o. Salij zauważył, że personalizm nie jest dla wychowawców czymś oczywistym, gdyż nie ma zgody co do pytania: Kim jest człowiek? Zwrócił uwagę na to, że jeżeli się przypatrzeć rozmaitym koncepcjom antropologicznym, to znaczy różnym odpowiedziom na to pytanie, okazuje się, że żaden z wielkich mitów pierwotnych nie ma wielkich wyobrażeń na temat człowieka. Zawsze pojawia się on tam jako coś niedoskonałego, małego, niegodnego. Dopiero Biblia podaje, że człowiek został stworzony przez Boga na Jego obraz i podobieństwo. " Dopiero w Biblii odnajdujemy przesłanie, że człowiek to nie jest byle kto!" - zaakcentował. Aby nie być gołosłownym, przytoczył fragmenty pogańskich mitów odnoszących się do pojawienia się człowieka. Zauważył, że współcześnie próbuje się niekiedy na nowo zdegradować nasze wyobrażenie na temat człowieka. Na pytanie: "Jakiego człowieka chcemy wychować?, o. Salij odpowiedział: "Człowieka prawdziwego. Nie człowieka jakichś wyobrażeń go degradujących. Nie człowieka, który jest jedynie jednym z gatunków świata zwierzęcego i niczym więcej. Nie człowieka, którego jedynym celem na ziemi byłoby zrealizowanie samego siebie i swoich talentów. Tylko człowieka stworzonego przez Boga, na obraz i podobieństwo Boże, wezwanego do życia wiecznego. Człowieka, który jest zdolny do miłowania, ale by ta zdolność mogła się uruchomić, to ten człowiek musi być wcześniej miłowany".

Świat na tak

Rok 2001 został ogłoszony przez ONZ Rokiem Wolontariatu. Wolontariat to gest miłosierdzia, jednej z największych powinności każdego chrześcijanina. Stąd też nie zapomniano o nim podczas XX Tygodnia Kultury Chrześcijańskiej. W środę 14 listopada, wieczorem, w hali sportowej XI Liceum Ogólnokształcącego odbyło się spotkanie młodych wolontariuszy. Hasło spotkania brzmiało: Świat na tak. W pierwszej części młodzież obejrzała dwie scenki pantomimiczne. Pierwsza z nich opowiadała o sensie wolontariatu, o służbie drugiemu człowiekowi, "inwestowaniu" swojego czasu i miłości. W drugiej zaś, noszącej tytuł Maska, przedstawiono człowieka zagubionego, który przez całe swoje życie gra, nakładając kolejne maski, a tak naprawdę wewnętrznie jest bardzo pusty, co powoduje cierpienie jego i ludzi z jego otoczenia... Wreszcie przychodzi do niego Jezus, by zerwać z jego twarzy kolejno wszystkie nakładane przez niego maski. Jest to obraz o nawróceniu, o odnalezieniu drogi prawdziwego szczęścia. Oprócz teatru pantomimy wystąpił zespół "Izrael" z Fordonu, który radował serca wspaniałymi pieśniami uwielbienia. Podczas spotkania przypomniano słowa Papieża Jana Pawła II: "Trzeba będzie młodym otworzyć perspektywy wolontariatu miłości (...). Wolontariusze, odpowiednio przygotowani, będą naturalnymi animatorami procesu przywracania odpowiedzialności społecznej, co pozwoli przeanalizować struktury prowadzące do odsunięcia człowieka na margines, promować sprawiedliwe prawa i tworzyć bardziej zadowalające relacje międzyludzkie". Odczytano także fragment z Ewangelii wg św. Mateusza, gdzie Bóg mówi do nas: "Zaprawdę, powiadam wam: Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili" (Mt 25, 40). Był też czas na świadectwa wolontariuszy, którzy mówili o swoim zaangażowaniu. "Wolontariat jest to dzielenie się najpiękniej rozumianą miłością. (...) Myślę, że tylko przez działanie miłosierdzia możemy siebie rozwijać" - mówiła Ewa. Zwróciła też uwagę zgromadzonych na piękną, czerwoną koszulkę, w którą była ubrana ona sama i jeszcze wiele innych osób na sali. Z przodu miała napisane: " Jestem wolontariuszem, bo...", z tyłu zaś: "... chcę pomagać". "Warto pomagać, aby być szczęśliwym. (...) Wtedy życie staje się naprawdę piękne" - powiedział młodym ks. Kazimierz Małżeński, proboszcz parafii pw. Zmartwychwstania Pańskiego, na terenie której znajduje się XI LO. Podziękował młodzieży za ich zaangażowanie i zachęcił do chwili milczenia i zastanowienia się nad tym, jacy naprawdę jesteśmy.

Spotkanie to niewątpliwie pomoże niektórym z przybyłych zrozumieć sens służby drugiemu człowiekowi i może część spośród nich zasili szeregi wolontariuszy.

Podsumowanie

XX Tydzień Kultury Chrześcijańskiej był wydarzeniem wielkiej rangi i trzeba przyznać - dobrze zorganizowanym. Jego program był bogatszy niż w latach ubiegłych.

XX Tydzień Kultury Chrześcijańskiej to nie tylko spotkania, sympozja i wykłady. W jego trakcie odbywały się też liczne koncerty, wystawy, spotkania autorskie, spektakle teatralne, spotkania modlitewne. Tak jak i w latach ubiegłych prowadzona była Szkoła Modlitwy (od 14 do 17 listopada). S. Jadwiga Skudro mówiła tym razem o modlitwie, która przemienia życie.

XX Tydzień Kultury Chrześcijańskiej zakończyła uroczysta Msza św., której w niedzielę 18 listopada w kościele pw. Świętych Polskich Braci Męczenników przewodniczył abp Henryk Muszyński. Transmitowała ją na żywo Telewizja Bydgoszcz.