Kończącym swoje ziemskie życie poza namaszczeniem chorych Kościół ofiaruje Eucharystię jako wiatyk. Przyjęcie Komunii Ciała i Krwi Chrystusa w chwili przejścia do Ojca ma szczególne znaczenie i wagę. Zgodnie ze słowami Pana jest zaczątkiem życia wiecznego i mocą zmartwychwstania: «Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym» (J 6, 54). Jako sakrament Chrystusa, który umarł i zmartwychwstał, Eucharystia jest wówczas sakramentem przejścia ze śmierci do życia, z tego świata do Ojca” (por. Katechizm Kościoła Katolickiego, 1524)
W dzisiejszym świecie, gdy wszyscy próbujemy być wiecznie młodzi i piękni, mówienie o śmierci - o umieraniu - jest bardzo niepopularne. Z wdzięcznością spoglądam na Jana Pawła II, który pozwolił nam uczestniczyć w swojej chorobie, starości i w swoim umieraniu. Przypomniał nam, że jest to integralna część naszego życia. Że jest to rzeczywistość, której nie wolno zamiatać pod dywan lub chować w domach pogodnej starości. Śmierć jest częścią naszej rzeczywistości. Musimy to zaakceptować. Więcej, musimy nauczyć się patrzeć na umieranie jako na czas podsumowania naszego ziemskiego pielgrzymowania.
Pamiętam piesze pielgrzymki na Jasną Górę, gdy po 9 dniach wędrowania pełnego trudu, bólu ale także radości i satysfakcji, przychodził ostatni wieczór i poranek, czas przygotowania do ostatnich kilometrów dzielących nas od celu, czas świeżych - odświętnych ubrań. Podobnym momentem powinien stać się czas naszego umierania: kres wędrówki, czas dotarcia do celu. Oto staję przed ostatnim etapem drogi, zostało już tylko kilka kilometrów, które trzeba przebyć w odświętnym, radosnym nastroju.
Kościół chce pomóc w tym ostatnim wędrowaniu naszego życia. Ostatni raz przyjmowany sakrament Eucharystii - wiatyk jest sakramentem przejścia ze śmierci do życia, z doczesności do wieczności, z czasu pielgrzymowania do czasu radości. Jeżeli jest to możliwe, wiatyk powinien być udzielany podczas Mszy św., tak aby chory mógł przyjąć Komunię św. pod dwiema postaciami. Jeżeli chory nie może przyjąć Eucharystii pod postacią chleba, należy udzielić mu Komunii pod postacią wina. Wszyscy uczestniczący w obrzędzie mogą przyjąć Komunię św. pod dwiema postaciami.
Wiatyk powinni przyjąć wszyscy, którzy mogą przyjąć Eucharystię, dlatego nie należy zwlekać z wezwaniem kapłana, lecz wykorzystać czas, gdy chory jest w pełni świadomy, by w pełni mógł skorzystać z sakramentalnego pokrzepienia. Udziela się go wszystkim, którzy znajdują się w niebezpieczeństwie śmierci, bez względu na przyczynę! Wiatyk, w przeciwieństwie do sakramentu chorych, nie jest zarezerwowany wyłącznie dla osób dotkniętych chorobą, lecz także dla tych, którzy z innej przyczyny znaleźli się w niebezpieczeństwie śmierci (katastrofa, klęska żywiołowa, skazańcy).
Na początku obrzędu, podobnie jak w sakramencie chorych, kapłan kropi chorego wodą święconą na pamiątkę przyjętego chrztu i dla przypomnienia naszej przynależności do Chrystusa. Następnie odmawia się spowiedź powszechną. Jest to też czas spowiedzi. Obrzędy pouczają, że w wypadku konieczności może to być spowiedź ogólna - gdy np. wiele osób zagrożonych jest śmiercią i nie ma czasu ani możliwości wysłuchać spowiedzi indywidualnej.
Po akcie pokuty kapłan może udzielić odpustu zupełnego: „Władzą otrzymaną od Stolicy Apostolskiej udzielam ci odpustu zupełnego i przebaczenia wszystkich twoich grzechów w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”.
Następnie czytane jest Słowo Boże, po którym odnawia się chrzcielne wyznanie wiary. To wiara łączy nas z Bogiem od momentu naszego chrztu. Podobnie jak w sakramencie namaszczenia chorych, także przy wiatyku odmawia się litanię za chorego, w której przypominamy, że to Bóg jest źródłem życia, że w Eucharystii zostawił nam zadatek nieba i że każdy z nas jest zaproszony na ucztę w niebie, na której nie będzie już więcej ani bólu, ani żałoby, ani smutku, ani rozłąki.
Samo przyjęcie Komunii św. poprzedza odmówienie „Ojcze nasz”. Cały obrzęd kończy modlitwa, w której prosimy o spokojne przejście przez śmierć do życia wiecznego, oraz błogosławieństwo.
Wiatyk łączy się często z dwoma innymi sakramentami - z sakramentem pokuty i pojednania oraz z sakramentem namaszczenia chorych. Razem stanowią one wspólnie „sakramenty, które stanowią zakończenie ziemskiej pielgrzymki”. Tak mówi o tym Katechizm Kościoła Katolickiego: „Podobnie jak sakramenty chrztu, bierzmowania i Eucharystii tworzą jedność nazywaną «sakramentami wtajemniczenia chrześcijańskiego», tak można powiedzieć, że pokuta, namaszczenie chorych i Eucharystia jako wiatyk, gdy życie chrześcijańskie osiąga swój kres, są «sakramentami, które przygotowują do Ojczyzny», lub sakramentami, które stanowią zakończenie ziemskiej pielgrzymki” (KKK 1525).

* * *

Wiatyk zakończył nasze spotkanie z sakramentami uzdrowienia. Po omówieniu pięciu sakramentów zostały jeszcze dwa ostatnie: sakrament święceń i sakrament małżeństwa. Nazywamy je sakramentami w służbie komunii.