W sierpniu w Poznaniu odbędą się obchody 50-lecia istnienia w Polsce wspólnoty Anonimowych Alkoholików.

Głównym celem AA jest wspieranie osób, które cierpią z powodu alkoholizmu. Wspólnota powstała w 1935 r. w USA, a w Polsce pierwsza grupa AA „Eleusis” została powołana w 1974 r. w Poznaniu. AA jest otwarte dla każdego, kto chce przestać pić. Uczestnictwo we wspólnocie jest anonimowe, nierejestrowane i bezpłatne.

Andrzej Bujkowski, psycholog, terapeuta, a także rzecznik prasowy Zlotu 50-lecia AA w Polsce powiedział PAP, że mało kto trafia do Anonimowych Alkoholików z własnej woli.

„Można powiedzieć, że dla 99 osób na 100 przygoda ze wspólnotą zaczyna się pod jakimś przymusem. To ludzie, którzy doświadczają różnego rodzaju strat, konsekwencji związanych ze spożywaniem alkoholu, ale i tak twierdzą, że oni problemu nie mają. Za to bywa, że mąż słyszy od swojej żony: jak nie przestaniesz pić, to cię zostawię. Sąd informuje: jeśli pan nie przestanie pić, to dam panu wyższy wyrok. To jest ten przymus, który kieruje ludzi do AA” – powiedział.

Psycholog dodał, że dla wielu osób przygoda ze wspólnotą nie kończy się, gdy mija zagrożenie, które przywiodło ich do AA.

„Są tu ludzie, którzy już dawno poradzili sobie z potrzebą picia alkoholu. Oni zostają w AA na lata, dziesiątki lat - na resztę życia. Po prostu dostrzegli, że wspólnota pomogła im to życie odzyskać. Członkowie AA stają się pogodzeni ze sobą, z otoczeniem. Są w stanie zaakceptować swoją chorobę. Dzięki AA alkoholicy mogą być ludźmi szczęśliwymi, spełnionymi życiowo” – zapewnił.

Działalność wspólnoty AA opiera się na programie 12 Kroków.

„To nie jest recepta na to, jak przestać pić - to program, który mówi, jak żyć na nowo. Tu nie chodzi tylko o odstawienie butelki – dla alkoholika to jest najmniejsza trudność. Dużo większym wyzwaniem jest nauczyć się funkcjonować w taki sposób, by wyzbyć się potrzeby sięgania po alkohol” – wyjaśnił.

Stworzony blisko wiek temu w USA program jest na tyle uniwersalny, że może stać się sposobem na życie także dla osób, które nie borykają się z uzależnieniami.

Na 12 Krokach AA bazuje wiele innych systemów samopomocowych np. dla osób po chorobie nowotworowej, ale także ludzi zmagających się np. z uzależnieniami od jedzenia, zakupów, seksu czy gier komputerowych.

Bujkowski podkreślił, że wspólnota AA nie stanowi konkurencji dla profesjonalnych form wsparcia osób uzależnionych. AA nie leczy, nie jest ani alternatywą, ani uzupełnieniem profesjonalnej terapii - jest odrębną formą wspierania osób uzależnionych.

„To jest wspólnota samopomocowa, która działa na zasadzie przekazywania doświadczeń na temat trzeźwienia, na wzajemnym wspieraniu się, pokazywaniu, że da się żyć z chorobą alkoholową. Niektórym osobom uzależnionym bardziej będą pasowały działania stricte terapeutyczne, a innym bardziej będzie pasował ruch AA. Wielu uzależnionych trafiło do AA, bo skierowali ich tam terapeuci” – powiedział.

Andrzej Bujkowski dodał, że amerykańskie badania potwierdzają wysoką skuteczność oddziaływania ruchu Anonimowych Alkoholików. Według niego w niektórych przypadkach może ono przewyższać oddziaływania profesjonalnej terapii.

Powiernik wspólnoty powiedział, że wiele uzależnionych osób po raz pierwszy pojawia się na mityngu AA dzięki specjalistom zajmującym się pomaganiem takim osobom oraz bliskim: współmałżonkom, rodzicom, partnerom, rodzeństwu.

„Duża część spotkań wspólnoty to tzw. mityngi otwarte, w których może uczestniczyć każdy zainteresowany, niekoniecznie uzależniony. Osoba, która w rodzinie ma kogoś z problemem alkoholowym może przyjść i zobaczyć, jak to funkcjonuje. Potem może na mityng przyprowadzić uzależnionego bliskiego” - wyjaśnił.

Andrzej Bujkowski przyznał, że w Polsce stopniowo zmienia się podejście do osób zmagających się z uzależnieniami i szukających ratunku.

„Dostrzegamy taki pozytywny trend, że różnego rodzaju zaburzenia, choroby, w tym też zaburzenia psychiczne, przestają być tak mocno stygmatyzowane. Można nawet powiedzieć, że mamy pewien rodzaj mody na +bycie w terapii+. Coraz częściej w przestrzeni publicznej pojawiają się wypowiedzi osób znanych, celebrytów, że korzystają z profesjonalnej pomocy. Mówią o pozytywnych działaniach, jakie podejmują Anonimowi Alkoholicy wobec osób uzależnionych. To też pomaga ruchowi AA w przyciąganiu osób borykających się z problemem alkoholizmu” – powiedział.

Pytany o to, jak AA może reagować na alarmujące statystyki dotyczące spożycia alkoholu w Polsce czy na informacje o rosnącym problemie uzależnień wśród dzieci i młodzieży Bujkowski powiedział, że wspólnota nie zajmuje się profilaktyką.

„Jej zadaniem nie jest też krytyka przemysłu spirytusowego, wywieranie wpływu czy nacisku na osoby spożywające alkohol czy obrzydzanie komukolwiek picia. AA zajmuje się tylko pomocą samym uzależnionym” – podkreślił.

„Jednym z podstawowych założeń wspólnoty jest oddziaływanie na zewnątrz poprzez przyciąganie, a nie na reklamowanie. Właśnie dlatego namiotów promocyjnych i wolontariuszy AA próżno szukać latem np. w popularnych miejscowościach wypoczynkowych. Niemal w każdej z nich można za to uczestniczyć w spotkaniach wspólnoty AA. Na mityngi osoba z problemem alkoholowym może wejść z ulicy, bez zapowiedzi i bez żadnych formalności” – dodał.

AA tworzy różnego rodzaju materiały medialne; powstają filmy, spoty informujące o tym, jak funkcjonuje wspólnota. Plakaty AA spotkać można np. w komunikacji miejskiej, w urzędach, w szpitalach, ośrodkach pomocy społecznej.

„AA czeka na zainteresowanych, daje receptę na dobre życie, na radzenie sobie z uzależnieniem – reszta zależy od samego uzależnionego” – powiedział Bujkowski.

Choć działalność Anonimowych Alkoholików opiera się na zasadach i regułach wypracowanych niemal wiek temu, także do tej konserwatywnej w założeniach wspólnoty trafiła nowoczesność. W czasie pandemii i w obliczu powszechnej izolacji wiele grup AA rozpoczęło prowadzenie mityngów online.

„Pandemia na chwilę zamroziła całą wspólnotę, nie można było organizować normalnych spotkań. Wkrótce jednak w wielu miejscach w kraju ruszyły mityngi w sieci. Grupy online działają do dziś, można w nich uczestniczyć z każdego miejsca na świecie” - powiedział.

Anonimowi Alkoholicy w Polsce są liderem jeżeli chodzi o pomaganie osobom uzależnionym w jednostkach potencjalnych - przed pandemią nie było w kraju zakładu karnego czy aresztu śledczego w którym by nie było co najmniej jednej grupy AA.

Ruch Anonimowych Alkoholików narodził się w 1935 r. w Akron w USA. Wszystko zaczęło się od spotkania dwóch mężczyzn: Billa Wilsona, maklera z Nowego Jorku i Boba Smitha, chirurga z Akron. Obaj byli alkoholikami. Mężczyźni odbyli ze sobą wiele rozmów i odkryli, że wymiana doświadczeń pomaga im zachować trzeźwość. Postanowili pomagać innym uzależnionym od alkoholu.

Zapoczątkowany w ten sposób ruch szybko zaczął się rozszerzać. Obecną nazwę zawdzięcza tytułowi książki "Anonimowi Alkoholicy", wyjaśniającej metody działania AA. Ruch działa w 180 krajach świata i skupia ponad 2 mln członków. W Polsce istnieje ok. 2,8 tys. grup AA – w ciągu tygodnia odbywa się ponad 3 tys. mityngów. (PAP)

rpo/ malk/