Kiedy 40-letnia Anna myśli o przyszłości swojej rodziny, to perspektywę nadziei bardzo często przesłaniają jej niepokoje i troski. – Mąż poddał się terapii antyalkoholowej. Lekarze powiedzieli, że jest na dobrej drodze, aby z tego wyjść. Jednak boję się, że jak Piotr wróci do domu, to ja zrobię coś niewłaściwego, a to sprawi, że on z powrotem może zacząć pić – powiedziała kobieta spotkana przed Wyższym Seminarium Duchownym Diecezji Warszawsko-Praskiej na Tarchominie.

W pierwszą sobotę listopada do praskiego seminarium przyjechało ponad sto osób, aby wziąć udział w konferencji „Alkoholizm i nie tylko – społeczeństwo wobec problemu wybranych uzależnień”. Wśród zgromadzonych byli psychiatrzy, terapeuci, lekarze i kapłani. A także osoby, które jak pani Anna, zmagają się z uzależnieniem w rodzinie. Tygodnik „Niedziela” był jednym z patronów medialnych konferencji.

Lekceważony problem

– Na jednym z wykładów zachciało mi się gorzko śmiać. To było wtedy, gdy prowadzący zapytał, czy są wśród nas tacy, którzy nie znają żadnego alkoholika w swoim otoczeniu. Cztery czy pięć osób podniosło ręce do góry – mówi pani Anna i rozemocjonowana dodaje. – Jak to możliwe? Przecież alkoholicy są wśród nas. Tylko my ich nie chcemy dostrzegać, bo co to jest jedno, dwa piwa w koszyku na zakupy? Ale od takich ilości zaczynał pić Piotr. Potem alkoholu było więcej, a my potrzebowaliśmy aż 13 lat, aby on zaczął się leczyć. Stało się tak dopiero wtedy, kiedy mąż zobaczył siebie w prawdzie, wówczas poszedł po pomoc.

Szacuje się, że w naszym kraju alkoholu nadużywa ok. 800 tys. osób. Większość z nich nie trafia do poradni. Jedynie co trzecia osoba jest leczona. Wskutek tego, aż od 3 do 8 proc. zgonów to wynik tego nałogu. Oznacza to, że alkoholizm jest czwartą przyczyną śmierci Polaków po chorobach układu krążenia, udarze mózgu i raku płuc. Ta statystyka może się jeszcze pogorszyć, bo z badań wynika, że po alkohol coraz częściej sięgają nastolatkowie. Wzrasta także liczba kobiet nadużywających alkoholu. – Są to panie wykształcone, które osiągnęły dobry status materialny – mówił na konferencji dr Bogdan Woronowicz z Centrum Konsultacyjnego AKEMD. – Jest to niepokojące, bo mówimy o kobietach, które w najbliższym czasie mogą być matkami.

Wyobcowanie

Naukowcy twierdzą, że w nałogi najczęściej wpadają osoby poszukujące przygód. A także tacy ludzie, którzy nie potrafią żyć w zgodzie z samym sobą i otoczeniem.

Ustalenia te dobitnie pokazują, że w wielu wypadkach zanim zacznie się cierpienie fizyczne, wcześniej mamy do czynienia z chorobą duszy. – Jeśli w domu nie ma życia duchowego, to prowadzi to do otępienia, lenistwa i melancholii, co jest podstawą do uzależnienia się – powiedział ks. prof. Tadeusz Guz z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. A jak wyzwolić człowieka w sferze ducha? Fundamentem jest prawda. – Człowiekowi potrzeba spojrzenia uniwersalnego, całościowego. Konieczne jest przypominanie ludziom, że pochodzą od Boga – stwierdził ks. prof. Guz. – Niestety, współczesna kultura deprecjonuje wiarę oraz rozbija wspólnotę rodzinną, koleżeńską i sąsiedzką. A to właśnie najbliżsi mogą pomóc dostrzec choremu jego problem.

Okazuje się jednak, że zachowanie rodziny i znajomych jest częściej przeciwskuteczne niż pomocne. Podczas konferencji na Tarchominie znakomicie pokazała to Jagoda Kubiak. Pracownik Ośrodka Terapii Uzależnień Instytutu Psychiatrii i Neurologii poprosiła kilka osób, aby wyszły na środek sali i zagrały role: matki, córki, sąsiada, nauczyciela, pracodawcy, księdza i innych znajomych. Każda z tych osób może pomóc osobie uzależnionej uświadamiając jej, w jakich znalazła się kłopotach, lecz zazwyczaj nikt tego nie robi. – Żona w nadziei, że będzie lepiej. Sąsiadka – bo raz się kochają a raz kłócą. A pracodawca, bo może łatwiej manipulować chorym – mówiła Jagoda Kubiak, a uczestnikom pokazu kazała położyć rękę na sercu osoby grającej chorego. Po co ten gest? – Żeby zobaczyć, że niewłaściwe postępowanie zamiast pomóc wspiera chorego w jego nałogu – stwierdziła.

Złe reakcje rodziny i znajomych mają swoje negatywne konsekwencje. Alkoholik średnio dopiero po 7-8 latach choroby zaczyna szukać pomocy. – Często są to osoby, które osiągnęły już dno – powiedział dr Bogdan Woronowicz i ze smutkiem dodał: – Ale wielu tego dna już nie dożyło.