Reklama

Kościół nad Odrą i Bałtykiem

Matka Boża Opiekunka Ludzi Morza

Niedziela szczecińsko-kamieńska 32/2016, str. 6-7

[ TEMATY ]

Matka Boża

Tadeusz Jastrzębski

Matka Boża z Dzieciątkiem, Kadyny, kościół pw. św. Antoniego z Padwy

Matka Boża z Dzieciątkiem, Kadyny, kościół pw. św. Antoniego z Padwy

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Od wielu wieków ludzie morza – żeglarze, marynarze i rybacy – utożsamiają wizerunek Matki Bożej z bezpieczeństwem, opieką na morzu, pomocną ręką podawaną w chwilach nawałnic, ciemności i mgieł. W Najświętszej Maryi Pannie szukają wsparcia w najtrudniejszych chwilach życia na morzu, co wyraża wielki kult Matki Bożej, przewodniczki na morzu. Znajdujemy wiele przykładów tego kultu zarówno na polskim Wybrzeżu, jak i w innych nadmorskich krajach. Przypomnijmy choćby kult Matki Bożej Patronki Morza, jaki trwa w XIV-wiecznej katedrze Santa Maria del Mar w Barcelonie, którą opisał Ildefonso Falcones w swej powieści „Katedra w Barcelonie”.

Wyrazem kultu Najświętszej Maryi Panny przewodniczki na morzu jest m.in. symbol Gwiazdy Morza – Stella Maris. Ten przydomek jest już znany w tradycji morskiej od średniowiecza, a osobę Najświętszej Maryi Panny utożsamia się z gwiazdą Wenus – Jutrzenką. Gwiazda ta, widziana tuż przed świtem, zapowiada nadejście słońca, tak jak Maria zapowiadała nadejście Chrystusa. Modlimy się dlatego słowami litanii: Gwiazdo Poranna, lub Gwiazdo Zaranna. Wskazanie opiekuńczej roli Najświętszej Maryi Panny znajduje się już w jednym ze średniowiecznych kazań, w którym św. Bernard z Clairvaux, żyjący w XII wieku, użył porównań „morskich”: „Gdy zerwą się wichry pokus, gdy wpadniesz na rafy nieszczęść, spójrz na Gwiazdę, wzywaj Maryję!”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

W Świnoujściu w kościele pw. Najświętszej Maryi Panny Gwiazdy Morza nad wejściem głównym odczytujemy ozdobny napis na chwałę Matki Bożej – Ave Stella Maris (Witaj, Gwiazdo Morza), a niżej w łukowym obramowaniu sklepienia nad drzwiami widzimy piękną mozaikę przedstawiającą Matkę Bożą z Dzieciątkiem Jezus na wzburzonym morzu, w łodzi sterowanej przez dwóch aniołów.

Z planetą Wenus – Gwiazdą Morza, pomocną w nawigacji, a w symbolice kierującą życie ku zbawieniu, łączy się wyznaczanie właściwej trasy żeglugi zarówno po morzu, jak i w sprawach ziemskich. Stąd w elementach symboliki maryjnej pojawia się kompas oraz tzw. róża wiatrów. Przykład znajdujemy w kościele pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Jastarni, gdzie morski, wyraźnie rybacki charakter świątyni uwidacznia się już na zewnątrz. Sygnalizuje go umieszczona na ścianie przy głównych drzwiach wejściowych, po stronie północnej, metalowa, sporej wielkości róża wiatrów z oznaczeniami kierunków świata N, S, W i E. Centralnie umieszczono napis: kościół rybacki pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.

Reklama

Kult Matki Bożej i odwoływanie się do Jej symboliki morskiej są szczególnie rozwinięte na Pomorzu Wschodnim, gdzie w wielu kościołach mamy figurki i obrazy Matki Bożej Swarzewskiej. Centrum kultu jest sanktuarium w kościele pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Swarzewie. Wierni pielgrzymują do tego sanktuarium nieprzerwanie od 1776 r. Najbardziej znane są majowe i czerwcowe pielgrzymki z Półwyspu Helskiego, Pucka, Gdyni czy Wejherowa. W sanktuarium swarzewskim, nazywanym sanktuarium Królowej Polskiego Morza, ale również sanktuarium Gwiazdy Polskiego Wybrzeża, głównym obiektem kultu jest pochodząca z XV wieku figurka Matki Bożej, dzieło nieznanego autora. Repliki tej figurki znajdziemy w kilku kościołach – na Półwyspie Helskim i w głębi terenów kaszubskich. W Chałupach w kościele pw. św. Anny jednym z elementów dekoracji wnętrza jest drewniany model łodzi rybackiej, na której ustawiono figurkę Matki Bożej Swarzewskiej, dzieło miejscowego rzemieślnika artysty Wincentego Konkela. W kruchcie tego kościoła jest też niewielki amatorski obraz pastelowy przedstawiający swarzewską Matkę Bożą z Dzieciątkiem Jezus na rękach, w łodzi rybackiej.

W Juracie w kościele pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy na wsporniku w kształcie fali umieszczono figurę Matki Bożej Swarzewskiej. Kult Matki Bożej wyraża też dekoracja procesyjnego feretronu, na którym widnieje płaskorzeźba kutra rybackiego pod żaglami, zmagającego się z falami. Na płaszczyźnie feretronu pokazano zarys Półwyspu Helskiego i Zatoki Puckiej oraz umieszczono napis wykonany liternictwem i słownictwem kaszubskim, który w języku polskim brzmi następująco: „Królowo polskiego morza, Opiekunko rybaków, Pani Juraty, módl się za nami”.

Reklama

Ciekawy przykład odwołania się do symbolu Matki Bożej jako patronki ludzi morza znajduje się w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Łebie. Jest tam olejny obraz Matki Bożej Orędowniczki Rybaków, namalowany w 1945 r. przez Maxa Pechsteina. Obraz przedstawia Madonnę Apokaliptyczną nad wzburzonym morzem, po którym płyną dwie łodzie rybackie. Powstał on na zlecenie pierwszego powojennego proboszcza Mieczysława Cieślika. Malarz, tworząc obraz, z braku blejtramu i farb własną wizję Madonny – orędowniczki rybaków – namalował na prześcieradle farbami, których używano do konserwacji kutrów.

W innej miejscowości na Półwyspie Helskim, w Jastarni, w kościele pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny o kulcie Matki Bożej Swarzewskiej świadczy kompozycja z metalu, która przedstawia figurę Matki Bożej Swarzewskiej wewnątrz osłony niczym w oszklonej latarni. Latarnia z figurą spoczywa w łodzi rybackiej, wspartej na fundamencie z kotwicy okrętowej. Symbolika religijna tej kompozycji, gdy uwzględni się wielkie zawierzenie rybaków tych okolic Matce Bożej – jest bardzo wymowna. Na cokole pomnika widnieje napis: Matka Boża Swarzewska cudami słynąca, Opiekunka rybaków i Królowa polskiego morza, módl się za nami. Ślad kultu Matki Bożej Swarzewskiej odnaleźliśmy nawet dość daleko od Półwyspu Helskiego, bo w Tczewie, gdzie w kościele pw. Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła zewnętrzną powierzchnię głównych drzwi wejściowych zdobią płaskorzeźby w brązie m.in. z wizerunkiem Matki Bożej Swarzewskiej z Dzieciątkiem stojącej w łodzi.

Reklama

Na obrazie feretronu w kościele pw. Miłosierdzia Bożego w Chłapowie wizerunek Matki Bożej widnieje na powierzchni żagla łodzi na morskich falach. U steru łodzi stoi samotny rybak. Kolejny feretron morski z wizerunkiem Matki Bożej znajduje się w kościele pw. Wniebowzięcia Matki Bożej Królowej Wychodźstwa Polskiego we Władysławowie.

Matka Boża Częstochowska patronuje kościołowi garnizonowemu marynarki wojennej w Gdyni na Oksywiu. W prezbiterium na dziobie okrętu na burcie umieszczono mosiężny napis: Domina Maris (Pani Morza). Napis nawiązuje do zamysłu bł. ks. W. Miegonia, budowniczego kościoła, który chciał mu nadać właśnie taką nazwę – wojna pokrzyżowała ten zamiar. Zarys okrętu jest tłem dla umieszczonego na nim obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, patronki świątyni.

Symbolikę morską Matki Bożej wprowadził do swoich obrazów znany na Wybrzeżu artysta malarz Witold Lubieniecki, m.in. w kościele pw. Najświętszego Zbawiciela w Ustce. Jeden z obrazów z tryptyku o tematyce morskiej przedstawia Matkę Bożą Nieustającej Pomocy wskazującej drogę na morzu. Drugi obraz jest zatytułowany Matka Boża Nieustającej Pomocy zawsze w potrzebie. Na wzburzonym morzu z falami walczy niewielki kuter, nad wszystkim czuwa Matka Boża.

Przykład połączenia symboliki Matki Bożej – opiekunki ludzi morza i arki Noego zauważymy na współczesnym witrażu w kościele pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Kołobrzegu. Podobna symbolika występuje w kościele pw. Matki Bożej Uzdrowienia Chorych w Dźwirzynie, gdzie okrągłe, kolorowe części witraży okien bocznych mają marynistyczny charakter maryjny – na jednym widać kompozycję litery M i fal, a na drugim litery M i sylwetki arki. Witraż maryjny znajdziemy też w kościele pw. św. Stanisława i Bonifacego Błogosławionego Męczennika w Świnoujściu. Na witrażach okien ścian bocznych, umieszczono m.in. koło sterowe, a niżej emblemat Matki Bożej – litera M – opiekunki marynarzy, żeglarzy i rybaków. Między elementami widnieje napis: Gwiazdo morza, módl się za nimi.

Reklama

Obraz o tematyce maryjnej, znajduje się też w kościele pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Świnoujściu-Karsiborze. Obraz pokazuje Matkę Bożą Opiekunkę Żeglarzy. Na obrazku pokazano łódź na wzburzonym morzu i oczekujące na brzegu rodziny żeglarzy lub rybaków. W Międzyzdrojach w kościele parafialnym pw. św. Piotra Apostoła wyróżnia się dekoracja mozaikowa na ścianie przedstawiająca międzyzdrojską Matkę Bożą Świętych – u stóp sylwetki Maryi widać zarys łodzi i postaci w modlitwie, jakby oddających się opiece Matki Bożej.

Nadzwyczajne połączenie symboliki opiekuńczej roli Matki Bożej z symboliką fauny wodnej przedstawiono na obrazie z kościoła pw. św. Antoniego z Padwy w Kadynach. Widać na nim wizerunki Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus pokryte muszlami z wód morskich i zalewowych.

2016-08-04 10:39

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Mała Jasna Góra

Dla narodu polskiego 26 sierpnia to dzień szczególny – wtedy przypada wspomnienie Matki Bożej Częstochowskiej, danej „ku obronie naszemu narodowi”, która od 625 lat jest przy nas, pamięta o nas i czuwa na Jasnej Górze. Także we Wrocławiu Maryja ma swoje wyjątkowe miejsce – to Mała Jasna Góra, sanktuarium Jasnogórskiej Matki Kościoła w parafii św. Mikołaja, prowadzonej przez Ojców Paulinów, powołane decyzją abp. Józefa Kupnego 25 marca br.

CZYTAJ DALEJ

„Napełnił naczynie wodą i zaczął umywać uczniom nogi” (J 13, 5)

Niedziela warszawska 15/2004

[ TEMATY ]

Wielki Tydzień

pl.wikipedia.org

Mistrz Księgi Domowej, "Chrystus myjący nogi apostołom", 1475

Mistrz Księgi Domowej,

1. Wszelkie „umywanie”, „obmywanie się” lub kogoś albo czegoś kojarzy się ściśle z faktem istnienia jakiegoś brudu. Umywanie to akcja mająca na celu właśnie uwolnienie się od tego brudu. I jak o brudzie można mówić w znaczeniu dosłownym i przenośnym, taki też sens posiada czynność obmywania; jest to oczyszczanie się z fizycznego brudu albo akcja symboliczna powodująca uwolnienie się od moralnego zbrukania. To ten ostatni rodzaj obmycia ma na myśli Psalmista, kiedy woła: „Obmyj mnie całego z nieprawości moich i oczyść ze wszystkich moich grzechów …obmyj mnie a stanę się bielszy od śniegu” (Ps 51, 4-9). Wszelkie „bycie brudnym” sprowadza na nas złe, nieprzyjemne samopoczucie, uwolnienie się zaś od owego brudu przez obmycie przynosi wyraźną ulgę.
Biblia mówi wiele razy o obydwu rodzajach zarówno brudu jak i obmycia, czyli oczyszczenia. W rozważaniach niniejszych zajmiemy się obmyciami z brudu w znaczeniu moralnym.

CZYTAJ DALEJ

Bp Wątroba: postawić Chrystusa w centrum swojego życia, a nie gdzieś na peryferiach

2024-03-28 16:27

[ TEMATY ]

kapłaństwo

bp Jan Wątroba

Msza Krzyżma

Karol Porwich/Niedziela

Bp Jan Wątroba

Bp Jan Wątroba

„Dziś jest kapłańskie święto. To szczególny dzień kapłańskiej refleksji, dziękczynienia za dar powołania, a zarazem kapłańskiej prośby o sprostanie zadaniom i prośby o siłę, by udźwignąć konsekwencje wypowiedzianego kiedyś przez Panem 'tak'” - mówił bp Jan Wątroba podczas Mszy Krzyżma odprawionej w katedrze rzeszowskiej w Wielki Czwartek, 28 marca 2024 r. Podczas liturgii prezbiterzy odnowili przyrzeczenia składane w dniu święceń kapłańskich. Poświęcono również krzyżmo, olej chorych oraz olej katechumenów, które będą używane przy udzielaniu sakramentów przez cały rok.

Mszy Krzyżma w Wielki Czwartek w kościele katedralnym w Rzeszowie przewodniczył bp Jan Wątroba, zaś w koncelebrze wzięli udział bp Kazimierz Górny, bp Edward Białogłowski oraz ok. 200 kapłanów z całej diecezji. W Eucharystii licznie wzięli udział również ministranci, lektorzy, animatorzy, ceremoniarze, członkowie scholi parafialnych i dziewczęcej służby maryjnej, którzy odbywają doroczną pielgrzymkę do katedry rzeszowskiej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję