Reklama

Niedziela Świdnicka

Wspomnienia byłego więźnia obozu KL „Gross-Rosen”

Niedziela świdnicka 38/2019, str. 7

[ TEMATY ]

historia

obóz koncentracyjny

wspomnienie

Krystyna Smerd

Wacław Bryjanowski na uroczystości rocznicowej w Rogoźnicy

Wacław Bryjanowski na uroczystości rocznicowej w Rogoźnicy

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W 80. rocznicę napaści Niemiec na Polskę na placu byłego Niemieckiego Nazistowskiego Obozu Koncentracyjnego i Zagłady „Gross-Rosen” w Rogoźnicy została odprawiona Msza św. w intencji tysięcy ofiar tego obozu. Dla Wacława Bryjanowskiego z Wrocławia, byłego więźnia kilku obozów koncentracyjnych, w tym KL „Gross-Rosen”, udział w Mszy św. w tym miejscu i czasie był bardzo osobistym przeżyciem. Miał bowiem pod powiekami obraz tego straszliwego miejsca z lat wojny – twarze wynędzniałych więźniów, z którymi dzielił los i których zapamiętał, oraz groźny obraz Niemców, którzy ich pilnowali.

Reklama

– Do KL „Gross-Rosen” trafiłem po aresztowaniach dokonanych przez Niemców we Wrocławiu w 28 lipca 1944 r. – opowiada. – Przywieziono mnie do tutaj wraz z innymi Polakami po rozbiciu tajnej komórki Armii Krajowej we Wrocławiu, działającej wśród polskich robotników przymusowych. Do Wrocławia zostałem wywieziony w 1940 r. do pracy przymusowej przez Niemców z moich rodzinnych stron koło Wielunia – wyjaśnia. – Początkowo byłem pomocnikiem niemieckiego spawacza na budowie koszar SS w Leśnicy, a po krótkim czasie pracowałem już jako samodzielny spawacz w „Famo Fahrzeug und Motoren – Werke” („Dolmel” – po II wojnie światowej). Pracowaliśmy przez cały dzień od świtu do wieczora. Ja i inni Polacy mogliśmy wychodzić na miasto z hotelu, ale musieliśmy wrócić zawsze o ósmej wieczór. Nasz hotel pracowniczy znajdował się na terenie wrocławskiego osiedla Osobowice. Mieszkaliśmy tam w dużej grupie, m.in. z trzema przedwojennymi inżynierami – oficerami rezerwy polskiego wojska. Oni stopniowo po jednym z młodzieży wciągali nas do tej tajnej komórki AK. Celem był sabotaż, żeby Niemcy jak szybciej przegrali wojnę. Pod koniec lipca ktoś zdradził, w rezultacie czego Niemcy dokonali wielkich aresztowań wśród nas, Polaków. Tych inżynierów, których znałem, i jeszcze kilku, którym zarzucono zorganizowanie „siatki przestępczej”, od razu przekazano do więzienia w Berlinie, gdzie ponieśli śmierć w pokazowej egzekucji. Nas młodszych robotników, zdolnych jeszcze do pracy, wywieziono do KL „Gross-Rosen”. Pamiętam bardzo dokładnie ten straszliwy dzień. Byliśmy prowadzeni z dworca kolejowego w Rogoźnicy. Wchodziliśmy przez tę samą, istniejącą do dzisiaj, bramę. I przed tą bramą kazali nam zdjąć czapki. Ja w swej młodzieńczej naiwności pomyślałem nawet, że może w bramie jest jakaś kapliczka – wspomina. – Idąc dalej, nie przechodziliśmy jednak obok krzyża czy kapliczki, jak myślałem, ale obok SS-mana. Zaraz za bramą padło polecenie przejść do rzędu stolików i kolejno kazano nam odkładać na nie: pieniądze, obrączki, ubrania, bieliznę – aż zostaliśmy nago. Potem pognano nas pod prysznic, a dalej do więźniów fryzjerów, którzy nas ogolili od stóp do głów. Następnie ubrano nas w stare cywilne ubrania pomalowane czerwoną farbą i oznaczone w ten sposób znakiem krzyża na plecach. Każdy z naszej grupy otrzymał numer wyciśnięty na blaszce, który musieliśmy przywiązać na ręce. Oznajmiono nam, że nikt już nie ma nazwiska tylko numer. Numer, jaki dostałem, to 9059. W barakach obozowych umieszczono nas na prostych pryczach – trzy łóżka znajdowały się jedno nad drugim, pod kocami zużytymi przez wcześniejszych więźniów. Jednego ze starszych więźniów zapytałem, czy zgodnie z napisem na bramie obozu „Arbeit macht frei” mam szansę, pracując pilnie, wyjść z tego obozu koncentracyjnego na wolność? A on odpowiedział: „ależ tak – przez komin”. Nie rozumiałem tego. Choć ze mną – mówił dalej – to ci pokażę. Doszliśmy do krematorium, przed którym zobaczyłem pryzmę chudych ciał – zmarłych, zamordowanych, którzy „oczekiwali” w tej niemej kolejce na spalenie w piecach krematoryjnych.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

I ja miałem tak zakończyć życie! – Jednak Opatrzność Boża pokrzyżowała plany Niemców, co do wyników wojny i mojej osoby. W zarządzonej ewakuacji więźniów KL „Gross-Rosen” w lutym 1945 r. znalazłem się wśród więźniów, których wywożono do obozu Mauthausen-Gusen. Najpierw gnano nas pieszo, następnie jechaliśmy koleją w otwartych wagonach do obozu Mauthausen w Austrii, obok miasta Linz, potem do jego filii w Guzen, gdzie uwolnili nas 5 maja 1945 r. Amerykanie.

Wacław Bryjanowski wśród wielu wojennych wspomnień na mocno wyryty w sercu również obraz polskiego miasta – Wielunia z 1 września 1939 r., na które o 4.40 posypały się pierwsze niemieckie bomby i gdzie tym straszliwym aktem rozpoczęła się II wojna światowa. – Wieluń płonął na moich oczach i moich bliskich – wspomina. – Mieszkałem w Przedmościu – to jedna z miejscowości powiatu wieluńskiego. – Dymiące miasto widzieliśmy z oddali. Bardzo szybko, bo już w 1940 r. Niemcy dokonali w Wieluniu i okolicach masowych wysiedleń polskich rodzin. Moi rodzice zostali skierowani do pracy u młynarza – folksdojcza w naszej wsi, natomiast mnie – jeszcze chłopaka, któremu celowo dopisano 4 lata – Niemcy uznali za dorosłego i wywieźli do pracy przymusowej we Wrocławiu, co nie oznaczało końca mojego cierpienia, bo tym najstraszliwszym doświadczeniem był mój los więźnia KL „Gross-Rosen”.

2019-09-17 14:31

Oceń: +2 -1

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Polska Rzeczpospolita Ormiańska

Niedziela Ogólnopolska 6/2015, str. 22-24

[ TEMATY ]

historia

wspomnienia

Polska

Rynek Starego Miasta w Zamościu – kamienice ormiańskie/Graziako

Rynek Starego Miasta w Zamościu – kamienice ormiańskie

Rynek Starego Miasta w Zamościu – kamienice ormiańskie
Dzieje ormiańskiej diaspory na terenach późniejszej Rzeczypospolitej sięgają XIII stulecia. Wówczas to na ziemiach Rusi zaczęli się osiedlać pierwsi kupcy tej narodowości. W następnych wiekach wielu Ormian na skutek najazdów muzułmańskich, zwłaszcza Turków osmańskich, zostało zmuszonych do porzucenia swych historycznych miejsc zamieszkania i przesiedlenia się do Europy. Islamscy najeźdźcy grabili, plądrowali oraz niszczyli miasta i wsie, a przede wszystkim – prześladowali chrześcijan.
CZYTAJ DALEJ

Nowenna do Matki Bożej Częstochowskiej

[ TEMATY ]

Nowenna do Matki Bożej Częstochowskiej

Karol Porwich/Niedziela

Nowenna przed Uroczystością Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej trwa od 17 do 25 sierpnia przez dziewięć kolejnych dni, podczas których odmawiamy przypisane na każdy dzień poniższe modlitwy.

CZYTAJ DALEJ

Wigilia 26 sierpnia w Częstochowie

2025-08-25 21:36

[ TEMATY ]

Częstochowa

Jasna Góra

procesja

wigilia uroczystości 26 sierpnia

Maciej Orman/Niedziela

Nieszpory w bazylice archikatedralnej Świętej Rodziny, procesja Alejami Najświętszej Maryi Panny i Msza św. na szczycie jasnogórskim wieńcząca nowennę – w ten sposób wierni celebrowali w Częstochowie wigilię uroczystości NMP Częstochowskiej.

Witając mieszkańców miasta oraz pielgrzymów, o. Marcin Ciechanowski, paulin, podprzeor klasztoru na Jasnej Górze, przypomniał, że tegoroczna nowenna przed uroczystością wpisała się w Rok Jubileuszowy 2025, w jubileusz 100-lecia Kościoła częstochowskiego oraz w rozpoczynającą się 26 sierpnia peregrynację obrazu nawiedzenia w diecezji sosnowieckiej. – Przyjdzie do was Matka Boża, niosąc Jezusa, bo zanim nauczył się chodzić i zanim wypowiedział pierwsze słowo, już przyszedł do człowieka właśnie w Maryi. Ona była pierwszym apostołem, tak więc spotykając Maryję, nie da się uniknąć spotkania z Jezusem i doświadczenia Jego miłości. Tego doświadczenia wam życzę, dziękując za waszą obecność – powiedział o. Ciechanowski.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję