Po II wojnie światowej na obszarze Polski było zdewastowanych 871 świątyń. Jednak w porównaniu do innych biskupstw rozmiar strat diecezji łódzkiej był niewielki. Według ustaleń historyków spośród 158 kościołów zniszczeniom lub uszkodzeniom uległo od 16 do 19 obiektów.
W Łodzi całkowicie zniszczony został kościół św. Antoniego na Żubardziu. Obiekt ten znajdował się w budowie, a do jego wykończenia pozostało tylko położenie dachu. W latach 1942-43 zebrany materiał budowlany oraz świeżo wzniesione mury zostały rozebrane przez Niemców, zaś pozostałe elementy konstrukcyjne wysadzono w powietrze. W stolicy diecezji wskutek działań wojennych uszkodzono także kościoły: Matki Boskiej Zwycięskiej, Opatrzności Bożej oraz św. Wojciecha w Starych Chojnach i św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny w Rudzie Pabianickiej.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Kolejnym dużym miastem, stojącym Niemcom na drodze w kierunku Warszawy, był Piotrków Trybunalski. Choć główne działania zbrojne rozpoczęły się tu 5 września, to 3 dni wcześniej wskutek ataku lotniczego uszkodzono kaplicę Świętej Trójcy należącą do parafii św. Jakuba Apostoła (rozebraną w 1983 r.).
We wrześniu 1939 r. spłonęła zapalona pociskami artylerii drewniana świątynia w podłaskim Grabnie, a po wkroczeniu wojsk niemieckich do Szczercowa miejscowy kościół został zamieniony w ruinę. W oddalonej o 7 km wsi Chabielice w odwecie za udostępnienie wieży świątyni zwiadowcom Wojska Polskiego Niemcy spalili modrzewiowy kościół, napełniając go uprzednio słomą.
Zniszczeniu uległ także XII-wieczny monumentalny kościół Najświętszej Maryi Panny i św. Aleksego w Tumie pod Łęczycą – najstarsza świątynia, znajdująca się do 1992 r. w granicach diecezji łódzkiej. W czasie bitwy nad Bzurą we wrześniu 1939 r. została ona zbombardowana zarówno przez artylerię polską, jak i niemiecką Luftwaffe. Tumska kolegiata spłonęła, zaś zniszczenia stropu, wiązań dachowych oraz hełmu jednej z wież doprowadziły jej wnętrze do ruiny. W trakcie bitwy nad Bzurą uszkodzeniu uległ także kościół św. Szczepana we wsi Koźle niedaleko Strykowa.
Reklama
W 1941 r. spłonął drewniany kościół w Łękawie pod Bełchatowem. W tym samym roku Niemcy rozebrali kaplicę Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Grabicy należącą do parafii św. Wojciecha Męczennika w Krzepczowie.
Podczas styczniowych walk między Sowietami a Niemcami w 1945 r. uszkodzono kościół św. Franciszka z Asyżu w Brzezinach należący do reformatów, świątynię św. Jakuba Apostoła w Leźnicy Wielkiej oraz spłonął obiekt Trzech Króli i Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dłutowie pod Pabianicami.
W latach 1939-45 doszło także do zniszczenia kaplicy św. Floriana w Hucie Dłutowskiej w parafii Dłutów oraz uszkodzenia kościoła św. Katarzyny w Zgierzu i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Marzeninie.
Rozmiar strat materialnych Kościoła łódzkiego był jednak niewielki. Oprócz tych świątyń, które w okresie okupacji pełniły funkcje sakralne, pozostałe obiekty, mimo uszkodzeń z powodu niewłaściwego użytkowania, zostały otwarte niemal bezpośrednio po II wojnie światowej.
