Życie na ziemi byłoby o wiele trudniejsze, wręcz niewyobrażalne, bez różnorodności: ludzi, sytuacji, zawodów, bez gotowości wspierania siebie nawzajem. Trochę jak we wzruszającym filmie Podaj dalej. Każde otrzymane w życiu dobro domaga się rewanżu, czyli wyświadczenia pomocy komuś potrzebującemu. Dzięki takiej wymianie dobra świat kręci się nadal i nie musimy wszyscy zajmować się wszystkim, co byłoby raczej niewykonalne. Są jednak takie sfery życia, w których nikt nas nie zastąpi – nikt nie pokocha za nas, nie przeżyje za nas zachwytu, bólu, strachu, nadziei. Nikt nikogo nie wyręczy w przeżywaniu relacji religijnej. Ta wyjątkowa, jedyna w swoim rodzaju więź z Bogiem rodzi się u wierzących podczas modlitwy.

Tylko jak się modlić, by ta modlitwa podobała się Bogu? Jak – co zapewne zaprząta myśli wielu z nas – modlić się skutecznie, czyli tak, by być przez Boga wysłuchanym? „Modlitwa nie jest czymś w rodzaju psychoterapii – modlitwa jest drogą dla nas samych, na której stopniowo uczymy się widzieć więcej... W słowach modlitwy poznajemy Boga i siebie samych” – powiedział kiedyś Benedykt XVI. Jego Alfabet myśli, który opublikowaliśmy w specjalnym dodatku przygotowanym na dzień jego pogrzebu, spotkał się z dużym zainteresowaniem czytelników. Benedykt XVI miał niezwykłą umiejętność pisania w jasny sposób o najbardziej skomplikowanych kwestiach wiary i codziennego życia. (Relacja z pogrzebu na str. 8-11).

Myli się głęboko ten, kto sądzi, że modlitwa to rodzaj podania do Pana Boga z opisem sprawy, którą Najwyższy ma rozwiązać według naszych sugestii. Jej celem – co dla części z nas jest ciągle niezrozumiałe – jest nie to, by Bóg spełnił naszą wolę, lecz to, żebyśmy my umieli wypełnić Jego wolę. To trudne, wiem... Stąd pomysł, by w tym numerze Niedzieli zająć się tą fundamentalną dla ludzi wierzących sprawą – modlitwą. I jestem pewien, że część naszych czytelników lekko się zdziwi tym, w jaki sposób można, a właściwie należy się modlić.

Ksiądz Krzysztof Kowalik, biblista, proponuje nam bowiem, by wyjść poza wygodną i znaną od dzieciństwa modlitewną strefę bezpieczeństwa i zacząć się modlić tak, jak podpowiada Pismo Święte (s. 12-15).

Warto przy tej okazji popatrzeć na modlitwę z innej perspektywy. Traktowanie jej jako niezbędnej, ale świadomej czynności sprawia, że staje się ona niczym uzdrawiający reset duszy i ciała. Bez modlitwy nasz duch jest przyduszony – jak płuca bez tlenu. Jedynie w rozmowie z Bogiem dusza potrafi oddychać i żyć. Człowiek, który się nie modli, popada w duchową agonię. Wszystko zaczyna go męczyć, nużyć, irytować: praca, codzienne obowiązki, rodzina, przyjaciele, a nawet przyjemności.

Często słyszę głosy wątpiących: „Same modlitwy niczego nie zmienią. Rzeczywistość wokół nas zmienia tylko ciężka praca”. Owszem, ale czy nie miał racji Albert Schweitzer, gdy pisał: „Modlitwy nie zmieniają świata, ale zmieniają ludzi, a ludzie zmieniają świat”. A nasze tu i teraz – przyznają to chyba wszyscy – potrzebuje przemiany serca i sposobu myślenia. Zabrnęliśmy jako ludzkość w ślepy zaułek. Powoli dostrzegają to nawet ci wątpiący. My, ludzie brutalnie skonfliktowanego świata, tęsknimy, czasem nieświadomie, za odnowieniem umysłu, by umieć rozpoznać wolę Bożą: co jest dobre i co doskonałe (por. Rz 12, 2), aby widzieć więcej i patrzeć głębiej. Współczesna wojna toczy się na wielu płaszczyznach; nie tylko w konwencjonalnych bitwach, ale także podczas batalii o nasze umysły i dusze. Laureatka Pokojowej Nagrody Nobla w 2021 r., filipińska dziennikarka Maria Ressa, nazywa to wojną informacyjną, która polega na zastępowaniu prawdziwych informacji kłamstwami, na dowodzeniu, że fakty nie mają już znaczenia, bo są nudne. Ressa cytowała Jurija Andropowa, szefa KGB, którzy rządził w ZSRR w latach 80. XX wieku i który porównywał kłamstwo i dezinformację do kokainy: „Gdy spróbujesz jej raz lub dwa, być może nie zmieni twojego życia. Jeśli jednak bierze się ją cały czas, to w sposób fundamentalny zmienia i niszczy człowieka. To właśnie robi dezinformacja. Dlatego świat stanął na głowie”.

Dlatego tak bardzo potrzebujemy dziś silnej więzi z Bogiem, wsparcia, które otrzymujemy podczas modlitwy – by... nie zwariować, nie stawiać swojego życia na głowie. Modlitwa, znak rozpoznawczy chrześcijan, ocala od rozpaczy, pozwala widzieć więcej i co ważne – dostrzegać wokół to, co naprawdę istotne.