W okresie wielkanocnym kultura polska daje nam obok najpiękniejszych tekstów liturgicznych wielki duchowy skarb – polskie pieśni wielkanocne. Podczas Rezurekcji wypełniony kościół rozbrzmiewa potężnym śpiewem całego ludu: „Wesoły nam dzień dziś nastał”. Rzeczywiście pole semantyczne radości jest w tych pieśniach najliczniejsze. Wymieńmy kilka tytułów utworów, które stały się znakami polskości: Chrystus z martwych wstał jest – to najstarsza, XIV-wieczna polska pieśń wielkanocna; kolejna to pochodząca z XVII wieku Wesoły nam dzień dziś nastał; dalej – Nie zna śmierci Pan żywota Franciszka Karpińskiego; Zwycięzca śmierci, piekła i szatana; Wesel się, Królowo miła.

Zawartość ideowa ojczystych śpiewów wielkanocnych jest bogata. Są to, po pierwsze, treści teologiczne związane z fundamentalną rangą tych świąt, z największym znaczeniem zmartwychwstania Jezusa. Wielkanocne pieśni głoszą najpierw wobec całego świata radosną wieść o zdarzeniu największym w dziejach człowieka, że Chrystus jako pierwszy pokonał śmierć, a wszyscy ludzie zostali przez Niego odkupieni z niewoli szatana, potęgi śmierci i destrukcji grzechu. Pieśni wprost krzyczą, że jeśli On powstał z martwych, to także będzie to udziałem wszystkich ludzi: „O dniu radosny pełen chwał,/ Dziś Jezus Chrystus z grobu wstał,/ Nam zmartwychwstania przykład dał./ Alleluja, Alleluja!”.

Po wtóre – wielkanocne pieśni zdają relację z tego, co się działo w tę największą noc, a także potem, kiedy Jezus zaczął się ukazywać. Mamy kilka pieśni narracyjnych, opowiadających o tych zdarzeniach. Należy tu wyróżnić utwór Wesoły nam dzień dziś nastał – wielką, dostojną pieśń, pochodzącą z XVII wieku, która zawiera aż siedemnaście strof. Jest ona od stuleci śpiewana w czasie procesji rezurekcyjnej, rytm ma powolny, uroczysty, świetnie dostosowany do wolnego tempa procesji. Szczególnie wzruszające, o dyskretnym, stonowanym, ale bardzo intymnym napięciu emocjonalnym są strofy przybliżające spotkanie Maryi z Synem: „Jestem już bardzo wesoła,/ Gdym Cię żywego ujrzała,/ Jakobym się narodziła./ Alleluja! Alleluja!”.

Po trzecie – pieśni wielkanocne powtarzają prośbę do Jezusa, który pokonał grzech, aby odpuścił grzechy śpiewających. To wyjątkowa okazja, aby taką prośbę skierować do Tego, który dokonał dzieła odkupienia ludzkości: „Przez Twoje święte z martwych powstanie,/ Boży Synu, odpuść nam nasze zgrzeszenie”.

Wreszcie po czwarte – śpiewy wielkanocne głoszą radość z powodu zmartwychwstania Jezusa. Jest to prawdziwa eksplozja radości, wszystko w tych tekstach dziękuje Bogu za Jego przedziwne dzieło stworzenia, ale jeszcze bardziej za niezwykłe, wychodzące poza każde ludzkie myślenie, dzieło odkupienia człowieka przypieczętowane zmartwychwstaniem Jezusa. Jeśli porównamy radość kolęd i pastorałek z radością wielkanocną, to ta ostatnia – by użyć takiego określenia – jest głębsza, pełniejsza, bo dzieło odkupienia zostało dokonane. Mamy zatem w analizowanych pieśniach leksemy radości: „Alleluja”, „cieszyć się”, „radować się”, „śpiewać”, „weselić się”, „wesele”, „radość”, „wesoły dzień”, „radosny dzień”, „hymn, pieśń radości”.

W wielu pieśniach wielkanocnych występuje wezwanie wspólnoty i pojedynczego człowieka do radości. Ten apel wskazuje na wielką wagę zdarzenia, które jest przyczyną ludzkiej radości: „Bądźmy więc weseli/ Jak w niebie Anieli,/ Czegośmy pożądali,/ Tegośmy doczekali./ Alleluja!”.

Starotestamentalny okrzyk radości: „Alleluja!” – jest świadectwem wielkiej kontynuacji przez chrześcijaństwo żydowskich zachowań rytualnych. Kultura polska przyjęła to słowo za swoje i nadała mu dodatkowy polski sens. Okrzyk „Alleluja” stał się polskim symbolem tych świąt, a życzenia „Wesołego Alleluja!” – najpopularniejszą formułą. Okrzyk ten może rozpoczynać pieśni wielkanocne, ale najczęściej występuje na końcu strofy. To wielki sygnał prawdziwej radości: „Alleluja! Biją dzwony,/ Głosząc w świata wszystkie strony,/ Że zmartwychwstał Pan!/ Alleluja! Alleluja! Alleluja!”.

Podejmijmy to wielkie dziedzictwo naszych ojców. W polskich pieśniach wielkanocnych mamy uwielbienie Boga, relację ze zmartwychwstania Jezusa oraz wezwanie do wielkiej, autentycznej radości. A poza tym możemy się rozkoszować pięknym, niekiedy nieco archaicznym językiem polskim.