Data 1 sierpnia 1944 r. na stałe zapisała się w polskiej historii – tego dnia o godz. 17 rozpoczął się heroiczny bój powstańców z niemieckim okupantem. „Niech się walą mury, niech płynie krew. Tylko nasza walka, nasza śmierć, nasza ofiara może zmienić stanowisko wielkich mocarstw” – tak decyzję o wybuchu Powstania Warszawskiego argumentował Leopold Okulicki.

Walki w Warszawie trwały do 2 października. Ich efekt był bezprecedensowy – stolica została zrównana z ziemią, hitlerowcy niszczyli całe dzielnice, burzyli bezcenne zabytki, muzea, kościoły, dewastowali wszystko, co kojarzyło im się z polskością. Ofiarami tych bestialskich represji padły setki tysięcy Polaków, zamordowanych często w okrutny sposób. Z tej racji Powstanie Warszawskie budziło kontrowersje jeszcze w czasie jego trwania. Nawet teraz, gdy mija 80 lat od tamtych wydarzeń, nie milknie dyskusja o zasadności jego wybuchu, do tego stopnia, że niekiedy trudno jest rozmawiać o powstaniu bez emocji. Teresa Kowalik i Przemysław Słowiński swoją książką Powstanie Warszawskie w 100 przedmiotach nie włączają się w ten dyskurs, lecz z szacunkiem i czcią dla ofiar tamtych wydarzeń przedstawiają ten trudny i bolesny kawałek polskiej historii.

Ich opowieść jest nieszablonowa, bo powstanie ukazują przez artefakty z nim związane. Takie maszyny i przedmioty, jak: panterka, właz do kanału, zielona sukienka, goliat, zupa plujka czy urna z prochami książek z Biblioteki Krasińskich urastają do rangi symbolu, a dla autorów są przyczynkami do kolejnych odsłon powstańczego dramatu i tragizmu miasta systematycznie niszczonego przez niemieckiego okupanta. Autorzy ukazują każdy z tych przedmiotów w określonym kontekście, składając je niczym puzzle w kompleksową opowieść o powstańczej Warszawie. Czynią to w sposób interesujący i ciekawostkowy, zapraszając do lektury zarówno młodych, jak i starszych czytelników.

Powstanie Warszawskie w 100 przedmiotach
Teresa Kowalik, Przemysław Słowiński
Wydawnictwo: Fronda