Ratował zabytki przed zniszczeniem i uczył tej troski swoich parafian - tak przez wielu zostanie zapamiętany - zmarły 26 marca w Tarnowie ks. Mieczysław Czekaj. „Wiele cerkwi przetrwało dzięki niemu: Dubne, Leluchów, Dzierżaniny, Zbyszyce i inne” - wylicza ks. Andrzej Liszka, dyrektor Domu Księży Emerytów w Tarnowie. „Dwa, trzy lata był w parafiach, szedł dalej i remontował. Przygotował młodych ludzi do odnawiania zabytków w kościołach. Święty kapłan, człowiek wielkiej pokory i modlitwy” - dodaje ks. Liszka.

Będąc wieloletnim opiekunem i kustoszem powierzonych mu świątyń, m. in. w Czyrnej, Banicy, Bielicznej, Andrzejówce, Leluchowie i Dubnem, ks. Czekaj przeprowadził szereg prac konserwatorskich, przywracających dawną świetność architekturze i wyposażeniu tych obiektów. Dbał przy tym o zachowanie oryginalności i autentyczności budowli, wierności tradycji, w której powstały, a także o merytoryczną i techniczną poprawność przeprowadzanych zabiegów renowacyjnych.

Ks. Mieczysław Czekaj przyczynił się do gruntownego odnowienia kościoła pw. śś. Kosmy i Damiana (d. cerkiew greko-katolicka z 1787 r.) w Banicy. Wykonane tam prace objęły remonty konstrukcyjne ścian, dachów, a także odnowienie wnętrza z zabytkowym ikonostasem z 1757 roku. Za należycie przeprowadzony remont i ogromny wysiłek włożony we właściwe utrzymanie odnowionej świątyni parafia, wraz z ks. Czekajem, uhonorowana została w 1985 roku nagrodą Ministerstwa Kultury i Sztuki dla najlepszego użytkownika obiektu drewnianego.

Od 1999 roku ks. Czekaj związany był z Boguszą, malowniczą miejscowością położoną w dolinie potoku Królówka, należącą do parafii w Królowej Górnej. Znajdujący się w niej drewniany kościół p.w. św. Antoniego Padewskiego (d. cerkiew greko-katolicka pw. św. Demetriusza M. z 1858 roku) stała się kolejnym wyzwaniem dla tego niestrudzonego miłośnika i opiekuna zabytków. W latach 1999-2004 staraniem ks. Czekaja przeprowadzony został kompleksowy remont konserwatorski, obejmujący wymianę pokrycia gontowego oraz zniszczonych elementów konstrukcyjnych ścian i dachów, a także konserwację cennego wyposażenia wnętrza świątyni. Odnowiona została polichromia wnętrza oraz cenne wyposażenie z ikonostasem z 1670 roku, pochodzące z poprzedniej, starszej świątyni. Swoją troską otoczył ks. Czekaj także na inne zabytki miejscowości. Podjął trud odbudowy znajdującej się w Boguszy murowanej cerkwi prawosławnej z pocz. XX w., którą wyposażył i włączył do kultu jako kaplicę pomocniczą. Opieką objął też dawny greko-katolicki cmentarz oraz liczne znajdujące się tam kapliczki.

Społeczność Boguszy oraz innych miejscowości, w których dane było ks. Mieczysławowi Czekajowi pracować i gospodarować, wybrała go swoimi głosami "Sądeczaninem roku 2000", uznając tym jego wkład w kształtowanie właściwych postaw uczących szacunku dla miejsca urodzenia, dla kultury i tradycji swojego regionu.

Ks. Czekaj pozostał człowiekiem skromnym, traktującym swoją pracę, a także zaangażowanie swoich parafian przy kościołach jako bezpośrednią służbę Bogu, jako swego rodzaju modlitwę: "Zawsze łączyłem troskę o kościół, o jego remont, jego wyposażenie ze sprawą wiary. Druga sprawa to to, że zabytkowe kościoły są jednocześnie dobrami kultury. Są świadkami kultury religijnej minionych pokoleń. Dlatego właśnie to dziedzictwo, jakie otrzymaliśmy po przodkach, w naszych kościołach, cerkwiach, powinno nas mobilizować ciągle do dorównania tamtym pokoleniom, a nie do zmarnowania tego, co one z takim trudem, z taką ofiarnością zrobiły" - mówił przed laty ks. Czekaj.

Doceniając jego troskę o zabytki został także laureatem Nagrody Województwa Małopolskiego im. Mariana Korneckiego w 2004 r.

Kapłan zmarł 26 marca 2016 roku. Msza święta w Domu Księży Emerytów im. św. Józefa w Tarnowie zostanie odprawiona w czwartek (31 marca) o godz. 9.00. Msza święta pogrzebowa w kościele w Boguszy będzie w czwartek (31 marca) o godz. 14.00, a następnie ciało Zmarłego zostanie złożone na miejscowym cmentarzu.

Ks. Mieczysław Czekaj urodził się 1 stycznia 1938 roku w Kurowie. Pochodził z parafii św. Mikołaja w Bochni. Egzamin dojrzałości złożył w 1956 roku w Bochni. Wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie, a po ukończeniu studiów filozoficzno-teologicznych przyjął święcenia kapłańskie z rąk biskupa tarnowskiego Jerzego Ablewicza w dniu 24 czerwca 1962 roku. Jako wikariusz pracował w parafiach: Nawojowa, Okulice, Ochotnica Górna i Łabowa. W latach 1969–1973 pełnił urząd rektora kościoła w Maciejowej, później był proboszczem w parafiach Zbyszyce, Czyrna, Banica, Milik, Leluchowie, Brunary, Dubnem, Dzierżaniny, był rektorem kościoła św. Mikołaja w Siedliskach, św. Leonarda w Wojniczu i kościoła w Boguszy. Od 2011 roku był rezydentem w Boguszy, a od 2014 roku mieszkał w Domu Księży Emerytów im. św. Józefa, przy ul. Pszennej w Tarnowie. W roku 2003 został obdarzony godnością kanonika gremialnego Kapituły Kolegiackiej w Bochni.