Reklama

Śladami „Króla Instrumentów” w diecezji legnickiej (10)

Niedziela legnicka 6/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Od najdawniejszych czasów ludność Wałbrzycha zajmowała się rolnictwem, a szczególnie uprawą lnu. Sprzyjały temu warunki klimatyczne oraz ukształtowanie terenu. Zakładano gospodarstwa produkujące płótno, początkowo na własny użytek, potem też na sprzedaż. Dzięki temu już w XV w. Wałbrzych był ważnym ośrodkiem tkactwa, z utworzonym w 1602 r. własnym Cechem. W II poł. XVIII w. jedną z większych miejscowości na tym terenie, w skład której wchodziło 36 gospodarstw zajmujących się rolnictwem i tkactwem, był Poniatów. Poprzez wieki wieś ta należała m. in. do rodziny von Setindorf, von Betschow, a w latach 1492-1921 do rodziny von Czettritz. W następnych latach majątek ziemski Poniatów stał się własnością miasta Wałbrzycha, a w 1951 r. jego dzielnicą.
Pierwsza wzmianka o kościele na terenie Poniatowa pochodzi z 1335 r. Poprzez dzieje historii kościół należał do protestantów i do katolików. W 1957 r. erygowano w Wałbrzychu nowe parafie, m. in. również parafię Najświętszego Serca Pana Jezusa w Poniatowe, której proboszczem od 1980 r. jest ks. prał. Stanisław Pająk.
Obecny kościół, usytuowany na wzniesieniu, zbudowano w II poł. XVI w. Był kilkakrotnie przebudowywany w XVIII i XIX w. i restaurowany w XX w. Jest to budowla murowana z kamienia, tynkowana. Ma jedną nawę przykrytą dwuspadowym dachem, do której od strony północnej przylega zakrystia, a od strony zachodniej wieża. Ciekawym elementem architektonicznym nawy jest ostrołukowy, kamienny portal. Wieża, otynkowana na biało, u podstawy czworoboczna przechodzi w ośmioboczne zwieńczenie, zakończone ośmiopołaciowym hełmem z latarnią. Przy kościele znajduje się cmentarz, ogrodzony kamiennym murem obronnym, wzniesionym ok. XVII w. W murze zachowały się w kilku miejscach strzelnice szczelinowe.
We wnętrzu świątyni uwagę zwraca pięknie rzeźbiony w drewnie ołtarz, a na ścianach bocznych wmurowane nagrobki z XVI w. Nad wejściem głównym do kościoła znajduje się empora organowa, gdzie w centralnej części umieszczono organy z malowanym w kolorach seledynowym i biało-brązowym złoconym prospektem. Złożony jest on z trzech części, z których środkowa część jest wyższa i szersza od dwóch pozostałych, zakończona po obu stronach parą pilastrów podtrzymujących przełamujące się belkowanie. Części boczne mają formy podłużnych segmentów, zakończonych belkowaniem w kształcie zwiniętego rulonu. Wszystkie części wypełnione są piszczałkami prospektowymi. W podstawę prospektu, która ma formę wysokiej boazerii, wbudowany jest kontuar. Składa się on w odróżnieniu od innych instrumentów, które do tej pory opisywaliśmy, z jednego manuału, którego 54 klawisze zawierają się w skali 1C - 5F (C - f3). Poniżej umieszczono klawiaturę pedałową, na którą składa się 27 klawiszy zawartych w skali 1C - 3D (C - d1). Osiem registrów znajdujących się nad manuałem uruchamia 7 głosów organowych.
Zespół brzmieniowy manuału:
Principal 8´, Gedackt 8´, Aeoline 8´, Octave 4´, Hohlflöte 4´.
Zespół brzmieniowy pedału:
Subbas 16´, Octavbas 8´.
Do urządzeń dodatkowych należy tylko połączenie Pedal Coppel.
Jest to instrument o trakturze pneumatycznej, zakończonej wiatrownicami pneumatycznymi, skrzyniowymi o systemie opóźniającym. Dwa miechy klinowe z podawaczem, umieszczone pionowo na jednym stelażu, połączone są z dmuchawą, która napędzana jest silnikiem elektrycznym.
W trakturze pneumatycznej najczęściej wykorzystuje się cienkie rurki jako przewody, przez które przepływa powietrze. Innym sposobem zastosowania pneumatyki w organach jest tzw. dźwignia Barkera, wynaleziona w 1879 r. przez angielskiego budowniczego organów Charles´a Spackmana Barkera. Jest to urządzenie pneumatyczne, wspomagające trakturę mechaniczną. Zastosowanie tej dźwigni spowodowało łatwiejszą pracę przy konstruowaniu traktury mechanicznej, lżejszą grę na instrumencie, zwłaszcza przy połączonych klawiaturach i swobodne ich łączenie oraz możliwość zastosowania efektów crescenda szczególnie w dużych organach. Instrument w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa jest pięknym dopełnieniem całego wnętrza świątyni. Prospekt instrumentu, bardzo ładnie zdobiony, nie jest konkurencją dla równie pięknego, usytuowanego naprzeciw ołtarza. Organy są nieduże, o małej ilości głosów, ale i na takim instrumencie grający może pokazać jego wielkość.

Dziękujemy ks. prał. Stanisławowi Pająkowi za udostępnienie organów.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Święty Czech

Niedziela Ogólnopolska 39/2022, str. 18

[ TEMATY ]

św. Wacław

Adobe.Stock.pl

św. Wacław

św. Wacław

Był synem księcia Wratysława I i lutyckiej księżniczki Drahomiry.

Wacław objął panowanie w Czechach ok. 925 r. Został zamordowany ok. 929 r. na polecenie swojego brata Bolesława, który za namową matki zaprosił go do wzięcia udziału w konsekracji świątyni w Starym Bolesławcu ku czci świętych męczenników Kosmy i Damiana. Był wzorowym chrześcijaninem. Legenda starosłowiańska głosi, że „wspierał wszystkich ubogich, nagich odziewał, łaknących żywił, podróżnych przyjmował zgodnie z nakazami Ewangelii. Nie dozwalał wyrządzać krzywdy wdowom, miłował wszystkich ludzi, biednych i bogatych. Wspomagał sługi Boże, uposażał kościoły”. Ta sama legenda opisuje jego męczeńską śmierć. W świątyni „Bolesław przystąpił doń u drzwi. Wacław zobaczył go i rzekł: «Bracie, dobrym byłeś dla nas wczoraj». Szatan jednak podszepnął Bolesławowi, uczynił przewrotnym jego serce, tak iż wyciągnąwszy miecz, odezwał się: «Teraz pragnę być jeszcze lepszym». To powiedziawszy, uderzył go mieczem w głowę. Wacław, zwróciwszy się do niego, rzekł: «Co czynisz, bracie?». Pochwyciwszy go, rzucił na ziemię. Tymczasem podbiegł jeden ze wspólników Bolesława i ciął Wacława w rękę. Ten, porzuciwszy brata, ze zranioną ręką uszedł do kościoła. W drzwiach kościoła zabili go dwaj zamachowcy. Trzeci, przybiegłszy, przebił mu bok. Wówczas Wacław oddał ostatnie tchnienie z tymi słowami: «W ręce Twoje, Panie, oddaję ducha mego»”.
CZYTAJ DALEJ

Nowenna do św. Franciszka z Asyżu

Św. Franciszku, naucz nas nie tyle szukać pociechy, co pociechę dawać, nie tyle szukać zrozumienia, co rozumieć, nie tyle szukać miłości, co kochać!

Wszechmogący, wieczny Boże, któryś przez Jednorodzonego Syna Swego światłem Ewangelii dusze nasze oświecił i na drogę życia wprowadził, daj nam przez zasługi św. Ojca Franciszka, najdoskonalszego naśladowcy i miłośnika Jezusa Chrystusa, abyśmy przygotowując się do uroczystości tegoż świętego Patriarchy, duchem ewangelicznym głęboko się przejęli, a przez to zasłużyli na wysłuchanie próśb naszych, które pokornie u stóp Twego Majestatu składamy. Amen.
CZYTAJ DALEJ

Z nadzieją ku Świętemu Krzyżowi

2025-09-28 09:49

Ks. Wojciech Kania/Niedziela

Blisko dwa tysiące osób wzięło udział w XXVI Świętokrzyskim Rajdzie Pielgrzymkowym, który zakończył się uroczystą Mszą św. pod przewodnictwem biskupa Krzysztofa Nitkiewicza na Świętym Krzyżu.

Tegoroczne spotkanie odbyło się pod hasłem: „Z nadzieją ku Świętemu Krzyżowi”. Na starcie stanęli pielgrzymi w różnym wieku – dzieci, młodzież i dorośli – którzy mieli do wyboru dwanaście tras o długości od 2 do 40 kilometrów. Każda z nich prowadziła przez malownicze świętokrzyskie szlaki, pozwalając uczestnikom zarówno na wysiłek fizyczny, jak i duchowe przygotowanie do dotarcia do sanktuarium relikwii Drzewa Krzyża Świętego.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję