Najliczniej są reprezentowane w Polsce budowle sakralne wyznania rzymskokatolickiego. Najstarsze z nich to obiekty z połowy XV w., np. kościół w Zborówku (województwo kieleckie) z 1459 r. i w Libuszy (województwo krośnieńskie). Więcej obiektów pochodzi z XVI w., jednak niewiele świątyń zachowało się do naszych czasów w pierwotnej postaci. Ulegały one na ogół rozbudowie i przebudowie. Dostawiano do nich wieże i kaplice oraz zmieniano wystrój.
Jakkolwiek występują w budownictwie kościołów pewne różnice regionalne, to jednak wszystkie stare świątynie charakteryzują się wspólnymi cechami podstawowymi, tj. prostotą bryły i rezygnacją z przeładowania ozdobami wystroju zewnętrznego na rzecz bogatszego zdobnictwa wnętrz.
Kościoły sytuowano różnie w stosunku do zabudowy wsi: czasem w jej środku, a czasem na krańcach wsi lub poza jej obrębem. W tym ostatnim przypadku powodem lokalizacji bywało albo jakieś cudowne wydarzenie, albo tradycja kultowa związana z określonym miejscem, sięgająca nawet czasów pogańskich. W celu ochrony przed wilgocią najczęściej sytuowano kościół cmentarz przykościelny na niewielkim, piaszczystym wzniesieniu. Wyniosłość terenu podkreślała rangę obiektu, sprawiała, że był on widoczny z daleka, dominując nad okolicą, a dźwięk dzwonów kościelnych rozchodził się daleko. Wokół świątyni rosły zazwyczaj drzewa, chroniąc ją przed wiatrami i pożarami. Kościoły wraz z przyległymi cmentarzami otaczano murem z kamieni polnych na zaprawie glinianej lub ogrodzeniem z poziomych bali i pionowych słupów. W celu zabezpieczenia przed wilgocią opadową ogrodzenia nakrywano drewnianymi daszkami.

cdn.