Caritas, czyli niekwestionowany lider

Caritas Polska ma swoje struktury w całym kraju. W każdej z 44 diecezji działają diecezjalne Caritas, realizując swoje programy lokalne. Wśród organizacji pomocy doraźnej największymi są Parafialne Zespoły Caritas (PZC) i Szkolne Koła Caritas (SKC), skupiające dzieci ze szkół podstawowych, młodzież gimnazjalną i ponadgimnazjalną oraz ich wychowawców i duszpasterzy. W 2013 r. działały one łącznie w 4,9 tys. parafii i zrzeszały 63 tys. członków.

Dzięki prężnym strukturom Caritas nie tylko realizuje stałe projekty, ale też niezwłocznie reaguje na doraźne i nie planowane potrzeby - ofiary wojny, żywiołów. Tylko w tym roku zostały przeprowadzona zbiórka na rzecz ofiar sierpniowych nawałnic na Pomorzu, ale też w dalekiej Ameryki Środkowej i na Karaibach (huragan Irma) oraz kolejną zbiórkę, która zostanie przekazana na pomoc ogarniętą wojną Syrii. Caritas prowadzi najwięcej w Polsce, bo 96 placówek dla osób bezdomnych, w tym schroniska, noclegownie i ogrzewalnie w normalnym trybie mogące udzielić pomocy ponad 2600 osobom.

W każdej z 11 tys. parafii w Polsce działalność charytatywna jest stałym elementem codzienności. W tej 'podstawowej komórce kościelnej' obecnych jest ponad 6 tys. organizacji dobroczynnych. Najważniejszą grupą docelową są dzieci i młodzież, osoby ubogie, seniorzy, chorzy, bezrobotni. W 2013 r. w organizacjach parafialnych udzielało się 665 tys. wolontariuszy, w tym 454 tys. aktywnie. Zespoły charytatywne zakładane są przeważnie przez duszpasterzy i osoby świeckie i prawie połowa z nich współpracuje z samorządami.

To na poziomie parafii jest najlepsze rozeznanie potrzeb osób, zamieszkujących konkretny teren. Dlatego można szybko zaspokoić ich potrzeby - przekazać paczki żywnościowe na święta, chorym zapewnić leki, wykupić recepty. Księża, chodzący z wizytą duszpasterską mają możliwość zorientowania się, jaka jest faktyczna sytuacja parafian, także tych, którzy krępują się prosić o pomoc.

Zakony - od zawsze z ubogimi

Pomoc ubogim i potrzebującym jest od wieków nieodłącznym elementem posługi zakonów i zgromadzeń. Wiele z nich powstawało właśnie w tym celu - żeby przynosić ulgę najsłabszym. Obecnie 153 żeńskich i 75 męskich prowincjach zakonów i zgromadzeń prowadzi 835 organizacji charytatywnych. W tym 432 (52 proc.) - prowadzą zakony żeńskie, zaś zakony męskie – 249, czyli 30 proc. Praktycznie każdy klasztor obejmuje opieką grupę ubogich, którzy codziennie pukają do furty. Otrzymują posiłek, odzież, porady, gdzie mogą otrzymać pomoc medyczną i prawną.

Zakonnice prowadzą 29 okien życia; ok. 210 - domy opieki dla dzieci i dorosłych; ponad 100 dzieł zorganizowanych dla osób ubogich, bezdomnych - stołówki, noclegownie, domy wychodzenia z bezdomności, centra zapobiegania wykluczeniu społecznemu. Około 100 sióstr jest zaangażowanych w duszpasterstwo więźniów: odwiedzanie i różne formy pomocy duchowej i materialnej; pracują szczególnie z kobietami.

Siostry przeciwdziałają zniewoleniu, prostytucji, handlowi ludźmi, pomagają ofiarom przemocy w 3 ośrodkach interwencji kryzysowej, punktach konsultacyjnych, świadczą indywidualną pomoc ofiarom przemocy. Od kilku lat, we współpracy z międzynarodową siecią przeciwdziałania handlowi ludźmi i prostytucji, działa przy Konferencji Wyższych Przełożonych Zgromadzeń Żeńskich sekcja Bakhita, w której zaangażowanych jest kilkanaście zgromadzeń. Zakonnice pomagają imigrantom ze Wschodu i członkom innych grup pojawiających się w Polsce.

Głównie wśród bezdomnych działa z inicjatywy Braci Mniejszych Kapucynów Fundacja Kapucyńska im. bł. Anicenta Koplińskiego. Na ul. Miodowej w Warszawie zakonnicy prowadzą jadłodajnię, z której korzysta codziennie 300 osób. Fundacja wspiera też bezdomnych pomocą psychologiczną i duchową oraz organizuje warsztaty socjoterapeutyczne.

W pomoc bezdomnym i głodnym angażują się siostry albertynki. Z okazji Roku Świętego Brata Alberta siostry uruchomiły niedawno w Krakowie kolejną placówkę. Z nowej jadłodajni przy ul. Woronicza korzysta już około 200 ubogich. W placówce prowadzone są również spotkania formacyjne, konferencje i rekolekcje. Z posługą duszpasterską bezdomnym przychodzą również bracia albertyni. Hojni darczyńcy

Omawiając pomoc Kościoła dla najsłabszych warto zauważyć, że nie byłaby ona tak rozległa, gdyby nie hojność i zaangażowanie wiernych. Kupując świece w ramach Wigilijnego Dzieła Pomocy Dzieciom, przekazując fundusze na liczne dzieła charytatywne, angażując się w wolontariat, umożliwiają oni lub sami realizują co roku liczne dzieła dobroczynne. Pracują społecznie w parafiach i stowarzyszeniach, odpowiadając na apele o solidarność także z potrzebującymi z ludźmi z całego świata.

***

LICZBY:

5,5 tys. - dzieł charytatywnych prowadzi Kościół w Polsce 800 - organizacji charytatywnych, działających w kraju 3 mln - do tylu osób dociera pomoc Kościoła 600 tys. rocznie - do tylu potrzebujących dociera pomoc, udzielana przez parafie

897 - placówki, służące osobom bezdomnym. 203 tys. - osób pozbawionych dachu nad głową korzysta co roku z pomocy instytucji kościelnych 302 - punkty pomocy doraźnej dla bezdomnych 286 - punktów wydawania odzieży 121 - mieszkania chronione 61 - schroniska dla kobiet i mężczyzn, łaźnie, przytuliska, ogrzewalnie i noclegownie

1372 - dzieł służące dzieciom i młodzieży

897 - dzieł na rzecz bezdomnych

861 - dzieł udzielających pomocy doraźnej, czyli noclegownie oraz jadłodajnie.

494 - dzieł skierowanych do niepełnosprawnych 457 - banków żywności 416 - punktów pomocy medycznej 404 - dzieł służących osobom starszym 146 - dzieł pomocy uzależnionym 82 - dzieł wspierających bezrobotnych (aktywizacja zawodowa) 29 - dzieł na rzecz migrantów i uchodźców

W 44 diecezjach, 153 żeńskich i 75 męskich prowincjach zakonów i zgromadzeń działa 835 organizacji charytatywnych 432 (52 proc.) - prowadzą zakony żeńskie

249 (30 proc.) - prowadzą zakony męskie 154 (18 proc.) - prowadzą diecezje (Należy pamiętać, że pod jedną instytucją (np. diecezjalną Caritas) kryje się niejednokrotnie wiele dzieł. Ich liczbę raport wylicza z kolei aż na 5158. (Dane z 2014 r.)

W 11 tys. parafii w Polsce działa ponad 60 tys. organizacji. Pomoc charytatywna stanowi 12 proc. ich pracy.

Na podstawie Raportu ISKK 2015/2016