Medal „Pro Patria” jest hołdem i podziękowaniem dla osób, które w szczególny sposób kultywują pamięć o walce o niepodległość Ojczyzny. – Te osoby są wyjątkowymi świadkami, przekazały cenne informacje, uczestniczą w spotkaniach w szkołach – mówi Beata Ryń z Muzeum Wsi Kieleckiej – organu prowadzącego mauzoleum.

W gronie odznaczonych znaleźli się ocalali mieszkańcy wsi, świadkowie wydarzeń: Jan Biela, Romana Białek, Zofia Cisek, Kazimiera Grzywacz, Anna Krogulec, Wanda Pietrzyk, Teodora Tabiszewska, Feliksa Urban, Bogusław Wikło, Marian Wikło i Marianna Wikło. Medal “Pro Patria” przyznano także dla Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie. Odebrali je Mariusz Masny, dyrektor Muzeum Wsi Kieleckiej oraz wicedyrektor Jarosław Karyś Uczestniczący w uroczystościach poseł Krzysztof Lipiec odczytał list od premiera Mateusza Morawieckiego: – „Medale “Pro Patria” są dla uhonorowanych szczególnym wyróżnieniem i życiowym drogowskazem. Wskazują na ich zasługi w kultywowaniu pamięci walk o wolność i niepodległość Ojczyzny i przenoszenia w przyszłość tradycji niepodległościowych” – napisał m.in. prezydent.

Na uroczystości obecni byli m.in. wiceminister spraw zagranicznych Piotr Wawrzyk i posłanka Maria Zuba, która pochodzi z sąsiadującego z Michniowem Suchedniowa i dobrze pamięta, jak w okolicy spacyfikowanej wsi kultywowana była pamięć o tragicznych wydarzeniach z czasów II wojny światowej.

O nadanie medali wystąpił do Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Andrzej Bętkowski, marszałek województwa świętokrzyskiego. W „uznaniu szczególnych zasług w kultywowaniu pamięci o walce o niepodległość Ojczyzny”, medale wręczył Wojciech Lesiak, dyrektor Gabinetu Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Medal „Pro Patria” jest nadawany na podstawie udokumentowanego wniosku naczelnych władz organizacji kombatanckich i ofiar represji, a także organów administracji rządowej i samorządowej szczebla wojewódzkiego i powiatowego lub polskich placówek dyplomatycznych i attachatów wojskowych. Został ustanowiony Zarządzeniem Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia 1 września 2011 r.

W Michniowie w dniach 12 i 13 lipca 1943 r. Niemcy w ciągu dwóch dni wymordowali 204 osoby: 103 mężczyzn - w większości spalonych żywcem, 53 kobiety i 48 dzieci, z których aż dziesięcioro miało mniej niż 10 lat. Najmłodszą ofiarą był dziewięciodniowy Stefanek Dąbrowa, wrzucony przez niemieckiego żandarma do płonącej stodoły.

Wymordowanie mieszkańców wsi było odwetem za ich pomoc dla oddziałów partyzanckich oraz przynależność do Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich. Niemcy nie zamordowali jedenastu osób, wobec których mieli konkretne podejrzenia o podziemną działalność. Osoby te zostały wywiezione do KL Auschwitz, gdzie sześcioro z nich zginęło. Osiemnaście młodych dziewcząt wywieziono na przymusowe roboty do Rzeszy. Wieś, po ograbieniu została doszczętnie spalona. Zabroniono odbudowy i uprawiania pól w Michniowie. Szczątki zamordowanych spoczywają w zbiorowej mogile, na której zaraz po wojnie postawiono kamienną tablicę z nazwiskami ofiar.

Tragedia Michniowa urosła do rangi symbolu wszystkich miejscowości spacyfikowanych, których w obecnych granicach państwa jest 817. Tyle krzyży znajduje się na wzgórzu Golgoty Michniowa.

Obecnie w Michniowie trwa przebudowa tradycyjnego, powojennego muzeum w nowoczesną multimedialną placówkę. Inwestycję dofinansowało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także Samorząd Województwa Świętokrzyskiego.

Michniów stał się także miejscem dorocznych ogólnopolskich obchodów nowego święta państwowego - Dnia Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, obchodzonego od 2018 roku.