Czarna Sędziszowska, położona na południowym skraju dawnej Puszczy Sandomierskiej, odnotowana w źródłach po raz pierwszy w 1581 r., istniała z pewnością już dawno, określana pierwotnie jako Zaczarnie. Tereny te należały do diecezji krakowskiej. Czarna była królewszczyzną, w której rządy sprawował kasztelan sandomierski, hrabia Stanisław Tarnowski. On to rozpoczął starania o założenie na tym terenie parafii.

Z dziejów parafii

Drewniany kościół powstał w 1598 r. i otrzymał tytuł Przeniesienia relikwii św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Czarna była królewszczyzną, dlatego hrabia Stanisław Tarnowski poprosił króla Zygmunta III Wazę o zatwierdzenie fundacji uposażenia parafii i kościoła. Biskup krakowski dokumentem z 3 października 1608 r. erygował parafię Zaczarnie. Pierwszym proboszczem parafii Zaczarnie został ks. Jakub z Mielca.
Pierwszy kościół drewniany spłonął wraz z plebanią w 1819 r. Nowy murowany kościół stanął w 1830 r. Powstał on w dużej mierze dzięki staraniom ówczesnego proboszcza ks. Jana Czyrniańskiego. Początkowo bez wieży, podłogi, organów i dzwonów. Dopiero kolejni proboszczowie stopniowo upiększali i wyposażali świątynię. Zabiegi proboszczów naszej parafii, tj. ks. Stanisława Starca, ks. Wojciecha Trytka i ks. Augustyna Podrazy sprawiły, że prymas Stefan Wyszyński nadał parafii w 1968 r. prawo drugiego odpustu na dzień Matki Boskiej Zielnej.
Parafia Czarna Sędziszowska, w skład której wchodzą wioski Czarna, Krzywa, Cierpisz, Ruda, należała kolejno do trzech diecezji: krakowskiej, tarnowskiej i obecnie rzeszowskiej.
Przez 400 lat swego istnienia dzieliła los naszej Ojczyzny, miała swój udział w jej tragicznych dziejach. W czasie powstania styczniowego ówczesny proboszcz ks. Józef Maraszewski przechowywał na wieży kościoła powstańców poszukiwanych przez żandarmerię austriacką, co później naraziło go na długie śledztwa i niełaskę.
Prawdziwą tragedię przeżyła nasza parafia za czasów II wojny światowej, kiedy to kościół został zamknięty i zamieniony na magazyn. Ksiądz proboszcz Wojciech Trytek zamieszkał w domu Łucji Chmiel. Kościół został zorganizowany w pustym domu Stanisława Ozimka w Czarnej. Po II wojnie światowej pracował w naszej parafii ks. Jan Krawczyk, który w pamięci parafian zapisał się jako wielki gospodarz: wystawił dzwonnicę, zamówił do niej dzwony z uzbieranego złomu, odnowił ołtarz w kościele oraz rozpoczął budowę ogrodzenia wokół cmentarza.
Dzisiejszy wygląd kościoła różni się od budynku, jaki istniał na początku XX wieku. Jest to wielka zasługa proboszczów parafii Czarna, którzy w miarę swoich możliwości i posiadanych środków pieniężnych starali się upiększać kościół parafialny i plac wokół niego. Lata 80. i 90. to odnowienie polichromii kościoła, renowacja ołtarzy, wymiana posadzki. Ostatnie lata to budowa kaplicy cmentarnej, nowe ogrodzenie wokół cmentarza, dobudowanie przedsionka przed głównym wejściem do kościoła, wyłożenie kostką placu przykościelnego, centralne ogrzewanie, odnowa ogrodzenia, konserwacja i ocieplenie stropu, malowanie dachu i wiele innych inwestycji. Na uwagę zasługuje też wybudowanie przez mieszkańców Czarnej Domu Katechetycznego, który po powrocie religii do szkół przekazany został diecezji rzeszowskiej. Po rozbudowaniu urządzony tu został dom rekolekcyjny dla rodzin Kościoła Domowego - Kana.
To właśnie dzięki ciągłym remontom i naprawom zawdzięczamy dzisiejszy wygląd świątyni, która mimo że jest prostą budowlą, zachwyca swoim osobliwym urokiem.

Radosne i wdzięczne świętowanie

15 sierpnia parafia rzymskokatolicka pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Czarnej Sędziszowskiej obchodziła odpust parafialny ku czci Matki Bożej Wniebowziętej, połączony z uroczystością obchodów 400-lecia powstania parafii.
Świętowanie 400-lecia powstania naszej parafii zaplanowaliśmy na cały rok. Działania nasze obejmowały życie duchowe i doczesne naszej wspólnoty. Wszystko to jednak się przeplata, ponieważ parafianie z ogromnym zaangażowaniem wykonywali różne prace, takie jak np. budowa ogrodzenia cmentarza i jego malowanie, przygotowanie ołtarza i placu uroczystości, dekoracje, wykonanie jubileuszowego Krzyża i umieszczenie go na przygotowanym odpowiednio miejscu przed głównym wejściem do naszej świątyni. Z pewnością misje parafialne i triduum bezpośrednio przygotowujące do tej uroczystości połączone ze spowiedzią wpłynęły na owocne przeżycie jubileuszu, któremu przewodniczył bp Kazimierz Górny. W czasie homilii Ksiądz Biskup zachęcił do wdzięczności Panu Bogu i Matce Najświętszej za cztery wieki posługi Kościoła św. dla wiernych naszej wspólnoty parafialnej oraz do życia zgodnego z wiarą naszych przodków przez kolejne lata i wieki. Tę wyjątkową wieź z historią kościoła i naszej Ojczyzny podkreśliło podniosłe odśpiewanie „Bogurodzicy” na rozpoczęcie całej uroczystości.
Pełnym wzruszenia momentem obchodów 400-lecia naszej parafii było poświęcenie Krzyża jubileuszowego i wmurowanie aktu erekcyjnego w jego cokół oraz uroczyste „Te Deum” radośnie wyśpiewane wdzięcznym sercem przez licznie zgromadzonych kapłanów i wszystkich uczestników tej uroczystości.

Zasłużeni parafianie

BŁ. KS. ROMAN SITKO - największa chluba naszej parafii. Urodził się w Czarnej, tutaj uczęszczał do szkoły. Po ukończeniu Seminarium Duchownego i otrzymaniu święceń kapłańskich piastował wiele urzędów i stanowisk, m.in. był szambelanem papieskim i protonotariuszem apostolskim. Jego zasługi doceniły także władze państwowe. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki nadał mu Order Polonia Restituta. Od 1930 r. przyjął obowiązki rektora seminarium w Tarnowie. W czasie II wojny światowej został aresztowany przez gestapo i wywieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, gdzie zginął śmiercią męczeńską. Ojciec Święty Jan Paweł II podczas wizyty w Polsce ogłosił go błogosławionym.

KSIĄDZ REKTOR WŁADYSŁAW ŚWIDER urodzony w Czarnej, podczas wojny został aresztowany za pomoc osobom narodowości żydowskiej i osadzony w obozie w Oświęcimiu. Po wojnie studiował w Rzymie. Po powrocie do kraju został mianowany profesorem historii sztuki sakralnej oraz języków obcych w Seminarium Duchownym w Tarnowie. Opracował historię parafii Czarna oraz poszczególnych miejscowości. Jego imię nosi Szkoła Podstawowa w Czarnej.

STANISŁAW KOT urodzony we wsi Ruda, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, autor wielu prac naukowych, w tym największe jego dzieło to „Historia wychowania”. Publikował swoje prace w języku angielskim, niemieckim, francuskim i włoskim. Był również doktorem honoris causa uniwersytetów w Oxfordzie i Bazylei. W czasie II wojny światowej generał Władysław Sikorski powierzył mu urząd wicepremiera, a następnie stanowisko ambasadora Rzeczypospolitej w Moskwie, gdzie z oddaniem pracował na rzecz Polaków. Zmarł w Londynie w 1975 r.