Z nowym rokiem pojawiło się wiele zmian w przepisach. Jedna z istotniejszych, bo dotycząca ustroju majątku małżeńskiego, weszła w życie 20 stycznia br.
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje ustawowy ustrój majątkowy, tzw. wspólność majątkowa, o ile nie zażyczymy sobie spisać intercyzy, która to umowa sprawia, że każdy z małżonków dysponuje własnym - odrębnym majątkiem podczas trwania małżeństwa i nim dowolnie rozporządza. Majątkiem wspólnym małżonkowie są zobowiązani zarządzać wspólnie, przy czym przepisy dotychczas obowiązujące rozróżniały tzw. zwykły zarząd, który dotyczył spraw codziennych, oraz czynności przekraczające ów zwykły zarząd. W pierwszym przypadku (zwykłego zarządu) każdy z małżonków mógł samodzielnie podejmować decyzje, w drugim - wymagana była zgoda drugiego małżonka.
W nowej rzeczywistości społeczno-gospodarczej ów podział przysparzał wiele trudności, na co sądy niejednokrotnie zwracały uwagę. Nie ulegało wątpliwości, że sprawy te należy uporządkować, ale nie przez stworzenie katalogu czynności zwykłych.
Wchodzące w życie zmiany w przepisach zniosły ów podział. Teraz każdy z małżonków ma prawo samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym. Oczywiście, oboje powinni współdziałać w tym zarządzaniu, czyli wzajemnie się informować o podejmowanych czynnościach czy nawet wspólnie podejmować decyzje. Małżonek może się sprzeciwić czynnościom współmałżonka, z wyjątkiem czynności dotyczących spraw życia codziennego lub zmierzających do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanych w ramach działalności zarobkowej. Pamiętajmy, że ów sprzeciw wobec osoby trzeciej (z którą współmałżonek chce zawrzeć umowę) będzie wówczas skuteczny, jeśli osoba ta będzie mogła zapoznać się z nim przed dokonaniem czynności, czyli np. podpisaniem umowy. Jest katalog czynności, gdzie zgoda małżonka jest konieczna. Dotyczy to:

Umowa, która została zawarta przez jednego z małżonków bez wymaganej zgody, będzie ważna, jeżeli ów małżonek, który o niej nie wiedział, potwierdzi ją po fakcie. Druga strona umowy może wyznaczyć małżonkowi, którego zgoda jest konieczna, termin do potwierdzenia umowy. Po jego upływie i niepotwierdzeniu - umowa nie jest ważna, bo: jednostronna czynność prawna dokonana bez wymaganej zgody drugiego małżonka jest nieważna.
Jeżeli jeden z małżonków odmawia zgody wymaganej do czynności albo porozumienie z nim napotyka trudności, wówczas drugi małżonek może zwrócić się do sądu o zezwolenie na dokonanie tej czynności.
Zupełnie samodzielnie zarządza małżonek przedmiotami, które służą mu do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej.
Nowe przepisy - podobnie jak obowiązujące wcześniej - przewidują rozszerzenie wspólnoty ustawowej, ograniczenie jej lub - ustanowienie rozdzielności majątkowej z tzw. wyrównaniem dorobku, i to jest nowość w przepisach. Pamiętajmy jednak, że musimy to zrobić przed notariuszem, czyli w formie aktu notarialnego.
Czym jest owa rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków?
Dorobkiem majątkowym małżonka jest wzrost wartości jego majątku po zawarciu umowy rozdzielającej ich majątek. Po ustaniu tej rozdzielności małżonek, którego dorobek jest mniejszy, może żądać wyrównania dorobków. Powiedzmy, że mąż od chwili zawarcia małżeństwa pracuje i osiąga wysokie dochody, zaś jego żona, gdy dzieci były małe, musiała z pracy zrezygnować i zająć się wyłącznie domem. Później podjęła pracę, ale nie w swoim zawodzie i gorzej płatną, bo ominęły ją wszelkie podwyżki. Stąd już nigdy nie uzyskała tej pozycji finansowej i zawodowej, jaką miałaby, gdyby nie przerwała pracy. Ma wówczas prawo do żądania wyrównania dorobku - może z tą sprawą wystąpić do sądu. W razie śmierci jednego z małżonków wyrównanie dorobku następuje między jego spadkobiercami a małżonkiem żyjącym.
Pamiętajmy, że rozdzielność majątkowa może być dobrowolna lub przymusowa - z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Może być ona ustanowiona również z datą wcześniejszą niż dzień wytoczenia powództwa (wniesienia pozwu). Rozdzielność majątkowa z mocy prawa powstaje w razie ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego małżonka. Również orzeczenie separacji powoduje powstanie rozdzielności majątkowej.