Przypowieść o talentach
Słowa Ewangelii według Świętego Mateusza

Jezus opowiedział swoim uczniom następującą przypowieść:
«Podobnie jest z królestwem niebieskim jak z pewnym człowiekiem, który mając się udać w podróż, przywołał swoje sługi i przekazał im swój majątek. Jednemu dał pięć talentów, drugiemu dwa, trzeciemu jeden, każdemu według jego zdolności, i odjechał. Po dłuższym czasie powrócił pan owych sług i zaczął rozliczać się z nimi.

Wówczas przyszedł ten, który otrzymał pięć talentów. Przyniósł drugie pięć i rzekł: „Panie, przekazałeś mi pięć talentów, oto drugie pięć talentów zyskałem”. Rzekł mu Pan: „Dobrze, sługo dobry i wierny! Byłeś wierny w rzeczach niewielu, nad wieloma cię postawię: wejdź do radości twego Pana!”»

Drodzy!

1. Człowiek z przypowieści musiał być istotnie bardzo bogaty. Jeden talent równy był bowiem 30 kg złota, czyli 6000 denarów. Aby mieć świadomość wysokości tej sumy należy dodać, że 6000 denarów było wynagrodzeniem za 20 lat pracy. Ów człowiek był zatem bajecznie bogaty i – mówiąc po ludzku – równie mocno naiwny. Posiada bezgraniczne wręcz zaufanie do tych, którzy u niego pracują. Powierza im bajeczne sumy i wyjeżdża. Oddala się. Zostawia ich bez kontroli.

Czy byli gotowi na takie zaufanie? Czy my jesteśmy gotowi? Czy nas również stać, by obdarzyć kogoś drugiego takim zaufaniem? Nie mam na myśli kogoś, kogo się zna, kogo się kocha, kto jest naszym wypróbowanym przyjacielem? Takie osoby łatwiej przychodzi nam obdarzyć zaufaniem, ale kogoś, kogo zna się słabiej, kto jedynie pracuje u mnie, jest ode mnie zależny? Czy stać mnie, by mu zaufać?

Zaufanie jest trudne, ale jednocześnie nieodzowne. Nie da się żyć bez niego. Nie można też ciągle kontrolować innych, sprawdzać, czy mnie nie okłamują i nie oszukują, czy są wierni w przyjaźni i miłości. Nie wszystko/wszystkich i nie ciągle jesteśmy w stanie kontrolować. Zaufanie jest nieodzowne.

Bóg ufa nam bezgranicznie. Do naszych biblijnych prarodziców powiedział: „Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną” (Rdz 1, 28). Powierzył im wszystko i kazał ze wszystkiego korzystać, miał bowiem do nich pełne, totalne zaufanie.

Wierzył w nich. Wierzył, że im się uda być płodnymi i nadal doskonalić ziemię, której początek doskonałości dał jej On sam.

Bóg przekazał w nasze ręce wielkie skarby i szczerze nam ufa, że będziemy je pomnażać. Takim wielkim, wręcz bezcennym skarbem jest chociażby miłość. Jest nim też pokój, zgoda między ludźmi, bo kiedy jej brak, przestają budować coś wspólnego, wspólną przyszłość i zaczynają niszczyć, rozwalać, uśmiercać. Wielkim skarbem jest też umiejętność przebaczania i jego przyjmowania. Skarbem jest także zdobywanie mądrości, bo tylko wówczas można unikać błędów lub naprawiać już popełnione.

2. W życiu nic nie jest dane raz na zawsze, oprócz samego życia. Wszystko, co otrzymujemy od życia, jest nam użyczane, dawane na próbę, powierzane. Zależy od nas, czy z tego skorzystamy, czy to rozwiniemy czy zakopiemy. Miłość, którą ktoś nas obdarza, nie jest naszą własnością i nie jest dawana na zawsze. Jest nam ofiarowana i od nas w dużym stopniu zależy, czy ją przyjmiemy i będziemy rozwijać. Tak samo jest z przyjaźnią czy życzliwością, jaką otaczają nas inni. Czy będą one wzrastać, pogłębiać, umacniać się zależy już wyłącznie od nas. Ktoś nam zaufał, kiedy obdarzył nas skarbem miłości, lecz w naszych rękach leży ów skarb i możemy go zmarnować.

Kiedy odpowiadam miłością na miłość, czynię dobro w pierwszym rzędzie sobie. Kiedy przyjmuję przyjaźń czynię dobrze przede wszystkim dla siebie, później dopiero dla tego, kto szuka przyjaźni ze mną. Tak samo jest, kiedy godzę się na przebaczenie, na warunki pokoju, kiedy wyciągam rękę do pojednania. Zawsze wtedy największym beneficjantem jestem ja. Pomnażam w ten sposób skarb, który jest mi ofiarowany. Ktoś bowiem zobaczył mnie godnym zaufania, oddał mi siebie w miłości lub przyjaźni, i teraz wszystko jest już wyłącznie w moich rękach: pomnożę jego (czy jej) miłość o swoją miłość, czy nie.

Ale tak jest też w czynieniu dobra czy przepowiadaniu Ewangelii. Ktoś, nawet obcy, obdarza mnie swoim dobrem, które mogę wzmocnić swoim, czyli czyniąc dobro. Ale też kiedy głoszę Ewangelię, pomnażam wówczas – moim słowem – dobro, które czynił Jezus innym i które uczynił także mnie. Głoszę wielkość dobra i rozbudzam w słuchaczach siłę nadziei na dobro, które jest w świecie, zachęcając ich jednocześnie do jego pomnażania.

To wszystko, o czym mówię, to postawa pierwszego i drugiego sługi z dzisiejszej Ewangelii. Są to słudzy, którzy Pana nie zawiedli: On im zaufał, obdarzył ich wielkim bogactwem i oto przynoszą Mu zyski. Nie zawiódł się na ich inteligencji, pracowitości i lojalności. Oddali Mu wszystko, co zarobili.

3. Jest też trzeci sługa. To sługa, który jest pełen lęku, skąpy w swoim życiu. Cieszy się tym, co ma, bez chęci pomnażania. Wystarcza mu minimum, które chętnie zakopie. Jest stróżem małego skarbu, który już ma, nie zaś poszukiwaczem skarbu większego.

Jego największym dramatem jest to, że Pan mu zaufał, lecz on nie zaufał Panu. Jest podejrzliwy. Narzuca innym swój sposób myślenia, zrzuca na innych swoje lęki, obawy, nieszczerość. Nie jest w stanie wyjść poza to, co już wie. Mówi bowiem: „Wiedziałem, żeś jest człowiek twardy: chcesz żąć tam, gdzie nie posiałeś, i zbierać tam, gdzieś nie rozsypał” (Mt 25,24).

Jego obraz Pana Boga jest tchnie śmiercią. Nie wierzy, że Bóg może być szczodry, pełen ufności w człowieka, miłujący go. Posiadany przez niego obraz Boga rozmija się z prawdą. Sądzi, że Bóg jest wszechmocny i niesprawiedliwy, twardy i nieprzyjaźnie ustosunkowany do człowieka.

Cała przypowieść pokazuje tymczasem, że jest w zupełnym błędzie, że Bóg nie ma nic z tego, co myśli. Jest zupełnie inny. Jest wszechmocny w swojej miłości, czuły i pełen przyjaźni do człowieka.

Ów trzeci sługa usprawiedliwia swoje lenistwo fałszywym obrazem Boga. Swoją niechęć do wysiłku, do pracy, do przemiany, pomnażania darów natury usprawiedliwia wypaczonym obrazem Boga. Zrzucił na Boga winę za swoje lenistwo.

Bogu milsze jest działanie niż nic nierobienie, stanie w miejscu, bierność, zakotwiczenie się w tym, co już się wie i co już się posiada. Bo nawet jeśli działając, człowiek upadnie, zrani się czy zbłądzi, tak jest to milsze dla Boga niż stanie w miejscu i bierne przyglądanie się życiu, bycie kibicem nurtu życia.

Bóg oczekuję, że będę miał odwagę, by wejść w wartki nurt życia i starał się nadawać kierować jego wody do portu zbawienia.

Panie! Daj mi mądrość i siłę, potrzebne do kształtowania życia.

Więcej książek, artykułów, tekstów oraz nagrania audio homilii znajdziesz na stronie internetowej ojca prof. Zdzisława Kijasa: zkijas.com

Redakcja tekstu: dr Monika Gajdecka-Majka