Reklama

Europejska nagroda Wolności dla Poetki pro publico bono

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Dla Any Blandiany wszystko jest i było poezją. 17-letnia Otilia Valeria (ur. w 1942 r.w Timiszoarze) w słowa zamieniała prześladowania komunistyczne rodziny Coman: ojciec Jerzy, Gheorghe, major jeszcze królewskiej armii, duchowny prawosławny, był nieobecny dla córek przez 12 lat podczas 4 kolejnych więzień po 1947 r. Pierwszą wolność od tamtej rzeczywistości i do wolności poetyckiej wybrała pseudonimem Blandiana – od nazwy rodzinnej wioski jej matki, Otylii Diacu, w historycznym województwie i sąsiedztwie stolicy Alba Iulia.

Debiut pod pseudonimem Blandiana w 1959 r. nie uchronił Poetki przed zakazem publikacji. Niewiele pomogła cywilna zmiana nazwiska na Rusan po zamążpójściu w 1960 r. Odtąd z mężem Romulusem tworzą do dziś piękną i twórczą parę. Pisząc o niej, należy łączyć wszelkie jej dzieła z Romulusem: na bezgraniczne MY dowodem jest „Pierwsza osoba liczby mnogiej” – tytuł pierwszej publikacji po odwilży (i śmierci ojca) w 1964 r. i tytuł ostatniej – „Moja Ojczyzna”, która dzięki tłumaczce Joannie Kornaś-Warwas nominowała Blandianę do tegorocznego tytułu Europejskiego Poety Wolności.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Wolna Rumunia odebrała Blandianę poezji i oddała wyłącznie ludziom. Przez 10 lat uosabiała wielotysięczny apartyjny Sojusz Obywatelski, esencję ruchu obywatelskiego, a z nim porozumienie wielopartyjnej Konwencji Demokratycznej, platformę trudnej w Rumunii solidarności międzywyznaniowej, i politycznej, i religijnej. Na przełomie 1995/96 wystarczyłoby oczekiwane „tak” poetki, aby w narodowym plebiscycie niepartyjna przewodnicząca Sojuszu Obywatelskiego została prezydentem kraju. Wówczas „nie” oznaczało wybór Wolności, której czysta poetka nie mogła utopić w brudzie bieżących kompromisów i – niebawem – dziejowej kompromitacji. W pewnym stopniu nawiązuje doń w ostatniej książce: literalnie „Fałszywy traktat o manipulacji” powinien nosić tytuł: „Podręcznik samoobrony przed manipulowaniem”, a właściwie jest to 500-stronicowa medytacja o „condition humaine” na przełomie stuleci i tysiącleci.

Wolność tę Blandiana oddała w służbie Miłoszowemu „Poeta pamięta”. Zamieniła – walcząc razem z Romulusem wszędzie i ze wszystkimi – w europejskie imponujące Muzeum Ofiar Komunizmu i Ruchu Oporu byłe więzienie „Sighet Marmatiei”, gdzie zginęły – bez grobów! – setki przedwojennej elity, w tym uniccy biskupi i ministrowie ludowcy i liberałowie (nad górną Cisą i granicą z dzisiejszą Ukrainą, czyli naszym Pokuciem u źródeł obu Czeremoszów). Od prawie ćwierć wieku każdego lata spotykają się tam dziesiątki, a nawet setki badaczy, świadków i wyróżniona w konkursie młodzież. Do i dla Blandiany zjeżdżają: amerykański Uniwersytet Georgetown (Dennis Deletant, rumuński Norman Davies), Stéphane Courtois z francuskimi współpracownikami (m.in. „Czarna księga komunizmu”), liczna rumuńska diaspora, zwłaszcza z Niemiec, i współofiary z byłego „obozu”, z prażanką Petruszką Szustrovą. Niżej podpisany ma zaszczyt należeć do tego MY, a Blandiana jest ciągle ową pierwszą osobą naszej liczby mnogiej...

Gdziekolwiek by nie przemawiała, nawet ostatnio w polskiej radiowej Dwójce, od pierwszych słów słyszy się Poetkę, która przykłada słowne plastry miodu spokojną melodią swego głosu, pauzami i radością komunikowania myśli... Nawet wrogowie nie znajdą choćby jednego publicznego jej wystąpienia, w którym wyciszony – nawet w tumulcie zacietrzewienia – aksamitny głos nie skłaniałby do choćby chwilowo głębszego zastanowienia nad sensem przeżywanego wspólnie momentu. Chociaż praktyczni wrogowie nie raz bezradnie bąknęli „odjechana”... a ostatnio – „niszowa”.

Spośród ponad 20 krajów i języków, na które przetłumaczono utwory Blandiany, Polska nie ma czym się chlubić. Gdańska nagroda Europejskiego Poety Wolności 2016 nadrabia zaległości.

2016-04-20 08:33

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

„Exodus: Bogowie i królowie”. Film o rozmawianiu z Bogiem

Czy zaistnienie sztuki filmowej mogło zmienić nasze postrzeganie Boga? Czy dzięki kinu teologowie zrozumieli więcej niż dotychczas? Wreszcie – czy zdarza się Bogu objawiać się na ekranie? To pytania, które wbrew pozorom wcale nie są naiwne czy bezpodstawne. Od ponad stu lat papieże i teologowie wyznawali – najpierw jakby wstydliwie, dyskretnie, potem z coraz większym entuzjazmem – że kino może być tzw. locus theologicus, czyli źródłem wiedzy teologicznej. Zapytają Państwo pewnie, jak to możliwe. Możliwe, gdyż od wieków intuicja i szczególna wrażliwość artystów pomagały ludziom odkryć o Przedwiecznym Artyście rzeczy nowe i zadziwiające. Czy nie łatwiej nam zrozumieć tajemnicę Trójcy Świętej, gdy kontemplujemy ikonę Rublowa? Czy nie otwiera się nasze synowskie serce na widok pięknej sykstyńskiej Madonny? Ileż treści ewangelicznych zrozumieliśmy dzięki dziełom Caravaggia, jakże łatwo jest pochylić się nad grobem Chrystusowym przy dźwiękach „Requiem” Mozarta i jak wysoko wzlatuje dusza ludzka przy „In paradisum” Gabriela Faurégo! Te wszystkie wzruszenia i natchnienia, które kazały ludziom modlić się na widok fresków Piera della Franceski i Fra Angelica, te same teologiczne wyżyny, których zaznać może człowiek, podziwiając watykańską Pietę, dostępne są wrażliwemu widzowi w mrokiem spowitej kinowej sali...
CZYTAJ DALEJ

Polską racją stanu jest odwołanie von der Leyen

2025-07-09 18:50

[ TEMATY ]

Jadwiga Wiśniewska

Ursula von der Leyen

PAP/EPA/GUILLAUME HORCAJUELO

Ursula von der Leyen

Ursula von der Leyen

Konieczne jest odwołanie von der Leyen, która od sześciu lat kieruje KE w sposób całkowicie oderwany od rzeczywistości, realnych potrzeb obywateli oraz od wartości, na których zbudowano wspólną Europę.

Pod rządami von der Leyen, Komisja Europejska stała się instrumentem interesów radykalnych organizacji pozarządowych i zakładnikiem błędnej ideologii ekologizmu jak i polityki migracyjnej. To właśnie sztandarowe projekty polityczne von der Leyen, takie jak Zielony Ład, Pakt Migracyjny, centralizacja UE czy zawarcie umowy z Mercosur prowadzą do spadku konkurencyjności europejskiej gospodarki, wzrostu kosztów energii, a tym samym ubóstwa energetycznego, upadku europejskiego rolnictwa i zagrożenia bezpieczeństwa. Wbrew wszelkiej logice, projekty te są nie tylko kontynuowane, ale wręcz ich realizacja przyspieszana.
CZYTAJ DALEJ

Kościół odmawia katolickiego pochówku tylko tym, którzy dopuścili się grzechu śmiertelnego. Co to znaczy?

2025-07-09 19:10

[ TEMATY ]

pogrzeb

pochówek

Adobe Stock

Kościół odmawia katolickiego pochówku tylko tym osobom, które dopuściły się grzechu śmiertelnego publicznego - powiedział PAP ks. Grzegorz Strzelczyk, nawiązując do pogrzebu Tadeusza Dudy, który miał dokonać podwójnego zabójstwa córki i zięcia w Starej Wsi.

Ciało Tadeusza Dudy odnaleziono 1 lipca. Według policji doszło do samobójstwa. 7 lipca w kościele w Kamienicy (powiat limanowski) miało miejsce nabożeństwo żałobne za Dudę.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję