Reklama

Kościół

Papieskie proroctwo Gałczyńskiego

Chyba wszyscy znamy wiersz Juliusza Słowackiego „Słowiański papież”. Przypominamy go najczęściej, gdy zbliżają się kolejne rocznice wyboru kard. Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową. Warto wiedzieć, że również Konstanty Ildefons Gałczyński napisał wiersz związany z wyborem papieża

Niedziela Ogólnopolska 13/2019, str. 16-17

[ TEMATY ]

Jan Paweł II

Archiwum Kurii Metropolitalnej w Szczecinie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W 2018 r. obchodziliśmy 40. rocznicę znamiennego konklawe, w wyniku którego XIX-wieczne marzenie o „słowiańskim papieżu” stało się faktem. W czerwcu 2019. będziemy przeżywać 40. rocznicę pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do ojczyzny. W tym szczególnym czasie warto przypomnieć wiersz polskiego poety związany z wyborem papieża, zaskakujący ze względu na swoją wymowę i... kontrowersyjną biografię twórcy.

Autorem „Modlitwy za pomyślny wybór papieża” jest Konstanty Ildefons Gałczyński (1905-53), którego trudno posądzać o religijność i zakorzenienie w wartościach chrześcijańskich. Twórcę Teatrzyku Zielona Gęś pamiętamy jako kpiarza, z jego urokliwych liryków wyłania się obraz nieposkromionej, fantastycznej i dość beztroskiej wyobraźni, swobodnie czerpiącej z tradycji kultury europejskiej – literackiej, malarskiej, muzycznej. Poeta został opisany przez Czesława Miłosza w „Zniewolonym umyśle” jako Delta, a jego życie stało się pod piórem noblisty figurą służalstwa, dyspozycyjności wobec władzy i przykładem bardzo przykrej kapitulacji moralnej.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Kiedy umierał Pius XI, rozpoczynało się konklawe, w którym brał udział m.in. kard. August Hlond. Obrady należały do najkrótszych, w Kaplicy Sykstyńskiej został wybrany najbliższy współpracownik zmarłego papieża – Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli, który przybrał imię Pius XII. Działo się to 2 marca 1939 r. Za pół roku wybuchła II wojna światowa. Czy nowy namiestnik Chrystusa przeczuwał skomplikowane zadania, które miały stanąć przed nim?

Wybór papieża w przededniu katastrofy wojennej był z pewnością obserwowany i oczekiwany także w Polsce. Wyraz nadziei na zmianę kierunku wydarzeń w Europie, związanych z wynikiem konklawe, stanowi wiersz Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego:

„Domu Złotego, Arki i Niebieskiej
Bramy”, i Gwiazdy! – grzmię słowy litanii,
bo tak się ongiś praszczur w Watykanie
modlił Sarbiewski.

Reklama

Na przyszłych wieków nadchodzącą sławę
zwróć, o Królowo tej polskiej Korony,
serca wyborców, spuść promień złocony
w święte conclave.

Daj kardynałom natchnienia i hartu,
ażeby nowy papież mocniej jeszcze
ścisnął ster świata, co świta w boleści
na zgubę czartu.

Maryjo, Gwiazdo dla Piotrowej łodzi,
w Tobie jedynie i trud, i zapłata,
uczyń Watykan nową wiosną świata,
który nadchodzi!

O to, Królowo, schodząc w serca głębię,
błagam, słuchając, co mówi Duch Boży:
nowe papiestwo jak dąb się rozłoży
przy polskim dębie.

1939”.

Nieskłonny do religijnych uniesień Gałczyński (choć ma w swoim dorobku, zwłaszcza przedwojennym, wiersze-modlitwy i jest autorem natchnionego poematu „Wit Stwosz”), raczej kpiący niż wyznawczy, zwraca się z wielką wiarą do Matki Bożej o wstawiennictwo za dobrym wyborem. Czyni to, przywołując, jak niedokładne echo, frazy zapamiętane w dzieciństwie – wezwania z Litanii Loretańskiej: Domie złoty, Arko przymierza, Bramo niebieska, Gwiazdo zaranna. W swoim błaganiu szuka pośrednictwa znakomitego polskiego poety z XVII wieku – Macieja Kazimierza Sarbiewskiego.

Historyczny twórca został przywołany przez Gałczyńskiego nieprzypadkowo. Uczony jezuita, profesor Akademii Wileńskiej, odznaczony przez papieża Urbana VIII laurem poetyckim, był wiernym czcicielem Maryi i przenikliwym obserwatorem współczesnej sobie politycznej rzeczywistości. W swojej odzie „Do Urbana VIII Papieża” następcę św. Piotra kreuje na obrońcę świata chrześcijańskiego przed ekspansją islamską. Wiek XVII to czasy wojen z Turcją, które prowadziła nie tylko Rzeczpospolita, ale także Królestwo Węgierskie. Wyparcie Turków z Węgier stało się bezpośrednim impulsem do napisania utworu, w którym Sarbiewski ustanawia papieża wykonawcą woli świata chrześcijańskiego, a o wstawiennictwo za nim prosi Matkę Bożą:

Reklama

„Panna niebieska, Gromicielka piekła,
W zorzową szatę odziana,
Bogdajby prośbę za Rzymem wyrzekła,
Prośbę o życie Urbana!”.

Gałczyński opiera się na dorobku Sarbiewskiego, wziąwszy pod uwagę współczesną sobie politykę – wiadomo przecież, że

w 1939 r. dojdzie do konfrontacji dwóch potęg: chrześcijaństwa i barbarzyństwa. Czasy, w których poeta pisze swój wiersz, potrzebują silnego religijnego przywódcy, który „mocniej jeszcze ściśnie ster świata”. I choć autorem utworu jest ekscentryk i wesołek, nie można wątpić, że wyrażone w nim przekonanie o sile wstawiennictwa Maryi jest szczere i niepodważalne. To „Królowa polskiej Korony”, „Gwiazda dla Piotrowej łodzi” ma moc, aby działać na obradujących kardynałów i być Pośredniczką łask Ducha Świętego. Watykan ma się stać „wiosną świata”, a wyrazem odnowienia – sytuacja, w której, jak pisze Gałczyński:

„nowe papiestwo jak dąb się rozłoży
przy polskim dębie”.

Symbolika dębu, wykorzystana przez poetę, łączy tradycję rzymską ze słowiańską. Drzewo to było świętością zarówno w kulturze antycznej, jak i w wierzeniach ludowych, literaturze, sztuce polskiej i litewskiej. Słynny Baublis jest wspomniany przez Adama Mickiewicza w „Panu Tadeuszu”, Maria Rodziewiczówna przywiązanie do ziemi i rodowej tradycji wiąże z dębem Dewajtis. Maria Konopnicka, Władysław Syrokomla, Adam Asnyk, Władysław Bełza i wielu innych poetów wykorzystuje w swoich wierszach moc i potęgę dębu jako symbol długowieczności i trwania mimo historycznych burz i zawirowań.

16 października 1978 r. konklawe dokonało wyboru Karola Wojtyły. Papiestwo zyskało symboliczny kształt „polskiego dębu”. Nowy papież przyjął dewizę „Totus Tuus” – oddał siebie i los całego świata pod opiekę Maryi. Prośba Gałczyńskiego została wysłuchana...

Pontyfikat Jana Pawła II trwał 27 lat. Papież Polak odszedł do domu Ojca 2 kwietnia 2005 r.

Agnieszka Czajkowska
Wykładowca akademicki, miłośniczka literatury i kultury XIX wieku, uczestniczka życia parafialnego, szczęśliwa żona najlepszego męża i matka trójki kochanych dzieci.

2019-03-27 10:20

Ocena: +2 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Dwadzieścia dwa lata temu papież Jan Paweł II odwiedził Ukrainę

[ TEMATY ]

Jan Paweł II

Karol Porwich/Niedziela

Dokładnie 22 lata temu papież Jan Paweł II przybył na Ukrainę. W ramach wizyty w dniach 23-27 czerwca 2001 r. duszpasterskiej odwiedził Kijów i Lwów. "Wizyta Jana Pawła II była wydarzeniem, które nadało większą podmiotowość Ukrainie jako państwu w czasach prezydenta Kuczmy. Przede wszystkim została przygotowana bardzo poważnie i, moim zdaniem, wyznaczyła pewne kryteria oceny sukcesu wszystkich kolejnych wizyt papieskich" - powiedział arcybiskup większy kijowsko-halicki mówiąc o znaczeniu tej wizyty w wywiadzie z ukraińską agencją informacyjną Gławkom.

Zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK) przypomniał, że podczas wizyty papieża był wicerektorem Lwowskiej Akademii Teologicznej. "Mój zespół i ja byliśmy bezpośrednio zaangażowani w przygotowanie wizyty. Pamiętam, jak pracowaliśmy nad różnymi dokumentami, logistyką i przygotowaniem wszystkich liturgii w Kijowie i Lwowie. Pamiętam, jak komentowaliśmy wizytę Papieża w telewizji i radiu... Jego słowo do młodzieży chyba na zawsze pozostanie złotą kartą w rozwoju naszego niepodległego państwa" – powiedział abp Szewczuk.

CZYTAJ DALEJ

Kard. Ryś o godności Króla, Kapłana i Syna Bożego

2024-03-24 22:02

Archidiecezja Łódzka

O godności Króla, Kapłana i Syna Bożego mówił w pierwszym dniu rekolekcje wielkopostnych kard. Grzegorz Ryś. Msza Św. była sprawowana w Sanktuarium Imienia Jezus.

Jest już tradycją, że w Niedzielę Palmową rozpoczynają się wielkopostne rekolekcje dla łodzi, które głosił Metropolita Łódzki. W pierwszym dniu rekolekcji kard. Ryś mówił Jezusie Chrystusie i jego godności Króla, Kapłana i Syna Bożego.

CZYTAJ DALEJ

Historia według Kossaka

2024-03-28 10:54

[ TEMATY ]

Materiał sponsorowany

Armando Alvarado

Mało która postać historyczna odcisnęła tak mocno swój ślad w dziejach świata, i tak bardzo wpływa na wyobraźnię współczesnych ludzi, jak Napoleon. Pisano o nim książki, wiersze, kręcono filmy, ale bodaj żadne z tych dzieł nie jest tak wymowne jak obraz Wojciecha Kossaka poświęcone temu geniuszowi wojny.

Mowa, oczywiście, o powstałym w 1900 r. dziele „Bitwa pod piramidami”. Obraz mimo upływu lat nadal wywiera ogromne wrażenie na widzach, pobudzając nie tylko ich „estetyczne synapsy”, ale i zmuszając do głębszej refleksji nad dziejami okresu, który został przedstawiony na płótnie i tego, jak wpłynął Napoleon na ukształtowanie się świata. Malowidło Kossaka intryguje nie tylko widzów, ale i ekspertów, od dawna jest obiektem wnikliwych analiz wielu badaczy. Bank Pekao S.A. zaprasza do obejrzenia krótkiego filmu pt. „Okiem liryka”, który przybliża fascynującą historię tego monumentalnego płótna.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję