Reklama

Polska

Górnicze tradycje – Barbórka 2021

Nie ma chyba drugiej grupy zawodowej, która kultywowałaby swoje tradycje z takim szacunkiem jak górnicy.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Po kilkudziesięciu latach funkcjonowania kopalń w Bełchatowie i Turowie, oddziałów spółki PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna z Grupy PGE, nie ma wątpliwości, że wkład, jaki obie kopalnie włożyły w rozwój terenów, na których działają, jest olbrzymi. – To w dużej mierze dzięki górnikom Bełchatów z małej miejscowości stał się dynamicznie rozwijającym się miastem. Odkrywkowa kopalnia w Bełchatowie jest największym i najnowocześniejszym tego typu obiektem w Polsce. Kopalnia Turów to natomiast od kilkudziesięciu lat jeden z najważniejszych i największych zakładów przemysłowych Dolnego Śląska – mówi Andrzej Legeżyński, prezes Zarządu PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna.

Górnicy to grupa zawodowa, dla której pielęgnowanie bogatej tradycji od zawsze stanowiło ważny element obyczajowości. Nie ma chyba drugiej grupy zawodowej, która z takim szacunkiem kultywowałaby swoje tradycje i obyczaje – podkreśla Andrzej Legeżyński.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

A jest ich mnóstwo, choćby górniczy mundur i czako z pióropuszem, słynne karczmy piwne z pochodem lisów, skokiem przez skórę i w końcu patronka górniczej braci – św. Barbara. Poniżej przedstawiamy minisłowniczek niektórych górniczych symboli.

Reklama

Barbórka – od połowy XVIII wieku to tradycyjne święto obchodzone jest w kopalniach na ziemiach polskich w dniu św. Barbary, 4 grudnia. Pierwsze obchody miały miejsce w okręgu wydobycia rud ołowiowo-srebrowych w Tarnowskich Górach. Nieco później narodziła się tradycja świeckiej części obchodów, cywilizująca górnicze zwyczaje spędzania czasu przy kuflu piwa – napoju powszechnym i tanim, nierzadko zastępującym posiłek.

Barwy górnicze to czerń i zieleń. Czerń jest symbolem podziemnych ciemności, a zieleń – górniczych tęsknot za zielenią lasów i pól w czasie pracy pod ziemią.

Comber babski – karczma piwna dla damskiej części załogi górniczej.

Czako – nakrycie głowy noszone łącznie z galowym mundurem górniczym. Przy czako zamocowany jest pióropusz symbolizujący miotełkę, którą dawniej górnicy używali do czyszczenia otworów strzałowych w masach skalnych. Kolory piór mają swoją symbolikę: zielone noszą generalni dyrektorzy, białe – inżynierowie i technicy górniczy, czarne – górnicy dołowi, czerwone przynależą orkiestrze górniczej, a biało-czerwone – tamburmajorowi.

Godło górnicze – obecne godło składa się ze skrzyżowanych ze sobą żelaznego młotka – pyrlika oraz żelaznego klina, zwanego żelazkiem, czyli najstarszych znanych narzędzi górniczych. Pierwotnym symbolem górnictwa był róg.

Karczma piwna – uroczyste zebranie gwarków, którzy są podzieleni na Ławę Lewą i Ławę Prawą, czyli dwa rywalizujące ze sobą zespoły. Ławom gwarków przewodniczą kontrapunkty oraz kantorzy. Karczmy piwne wywodzą się z tradycji spotkań gwarków w najstarszych uczelniach górniczych Europy (XVIII–XIX wiek).

Reklama

Mundur górniczy podkreśla rangę górniczego zawodu. Pelerynka symbolizuje przedłużony kaptur chroniący gwarka przed wodą lejącą się ze stropu, a złote guziki przyszyte skośnie na piersi kiedyś były wypustkami, za które górnik wtykał m.in. lonty. Pierwsze polskie mundury górnicze kroju wojskowego wprowadził w 1817 r. ustawą o Korpusie Górniczym prekursor górnictwa i szkolnictwa górniczego Stanisław Staszic.

Skok przez skórę – na karczmach piwnych symbolizuje przyjęcie młodych górników, czyli lisów, do braci górniczej. Skórzany fartuch, zwany skórą lub łatą, należał do najbardziej charakterystycznych elementów stroju górnika dołowego. Karczma rozpoczyna się pochodem lisów i skokiem przez skórę młodych adeptów sztuki górniczej.

Święta Barbara jest patronką wszystkich pracowników narażonych na nagłą i niespodziewaną śmierć, czyli: górników, hutników, marynarzy, rybaków itd. Jak głosi legenda, to nieprzeciętnej urody dziewczyna, żyjąca na przełomie III i IV wieku. Jej ojciec został rażony piorunem zaraz po tym, jak kazał ją ściąć za przejście na chrześcijaństwo. Opiece św. Barbary polecają się wszyscy, którzy chcą sobie uprosić u Pana Boga szczęśliwą śmierć.

2021-11-22 20:57

Oceń: +3 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Górnicza modlitwa w Zagłębiu Miedziowym

[ TEMATY ]

barbórka

Lubin

Zagłębie Miedziowe

ks. Piotr Nowosielski

Po raz kolejny miejscem modlitwy z intencji pracowników i ich rodzin Kombinatu Górniczo-Hutniczego Miedzi Polska Miedź S.A., był kościół św. Maksymiliana Kolbe w Lubinie. To tradycyjne miejsce spotkań, związanych z uczczeniem św. Barbary patronki górników. Tak było i 4 grudnia bieżącego roku.

- Gromadzimy się przy tym ołtarzu, aby polecać Bogu przez pośrednictwo św. Barbary brać górniczą. Ich zanoszona dzisiaj modlitwa w tym miejscu, w naszym parafialnym wieczerniku, niech uprosi nam wszystkim światło, mądrość, abyśmy otwarci na Boże pouczenie, mogli jak najlepiej realizować nasze powołania, nabierając też odwagi do dalszych działań i w tych adwentowych dniach, z radością i nadzieją oczekiwali Pana - mówił ks. Piotr Zawadka proboszcz parafii, witając wszystkich uczestników.
CZYTAJ DALEJ

"Nasi chłopcy" z... Wehrmachtu?! Oburzająca wystawa w Gdańsku

2025-07-14 13:24

[ TEMATY ]

wystawa

Gdańsk

Post FB Muzeum II Wojny Światowej

‘Nasi chłopcy’. Wystawa o przemilczanej historii. To opowieść o pokoleniach dorastających w cieniu przemilczeń, o potomkach, którzy próbują dziś zrozumieć decyzje swoich dziadków i pradziadków” - w taki sposób miasto Gdańsk reklamuje ekspozycję poświęconą służbie mieszkańców Pomorza w armii niemieckiej w czasie II wojny światowej. Informacje o wystawie, która „nie ocenia, lecz tłumaczy” wywołały potężne oburzenie w sieci. „To jawna realizacja niemieckiej narracji, a prowadzą ją przecież instytucje, które powinny strzec polskiej pamięci historycznej” — napisał na X Mariusz Błaszczak, były szef MON.

"Ekspozycja opowiada o losach dziesiątek tysięcy mieszkańców Pomorza, którzy – najczęściej pod przymusem – zostali wcieleni do armii III Rzeszy. To historia bliska, losy naszych sąsiadów, krewnych, przodków. Tytułowi „nasi chłopcy” to nie metafora – to świadome nawiązanie do terminu, jakim określano w trakcie wojny, będących w podobnej sytuacji Luksemburczyków („Ons Jongen”)" — czytamy na stronie Gdansk.pl, w artykule zapowiadającym wystawę „Nasi chłopcy”.
CZYTAJ DALEJ

Prezydent o misji Uznańskiego-Wiśniewskiego: przełom w dziejach polskiej nauki i wyraz odwagi

2025-07-15 14:25

[ TEMATY ]

kosmos

Prezydent Andrzej Duda

powrót

Sławosz Uznański‑Wiśniewski

Karol Porwich/Niedziela

Prezydent Andrzej Duda

Prezydent Andrzej Duda

Zakończona sukcesem misja Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego to nie tylko przełom w dziejach polskiej nauki, to wyraz odwagi i ducha, który od pokoleń kształtuje nasze narodowe dążenia - podkreślił we wtorek prezydent Andrzej Duda. „Polska dziękuje za Pańską odwagę” - dodał.

We wtorek przed południem polskiego czasu załoga misji Ax-4, w tym Polak Sławosz Uznański-Wiśniewski, wróciła na Ziemię.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję